________________
२३५
शतकं-१७, वर्गः-, उद्देशकः-६
___-शतकं-१७ उद्देशकः-६:दृ. पञ्चमोद्देशके ईशानकल्प उक्तः, षष्ठे तु कल्पादिषु पृथिवीकायिकोत्पत्तिरुच्यत इत्येवंसम्बन्धस्यास्येदमादिसूत्रम्
___ मू. (७०९) पुढविकाइएणंभंते ! इमीसे रय० पुढ० समोहए २ जे भविए सोहम्मे कप्पे पुढविक्काइयत्ताए उववजित्तएसे भंते! किंपुब्बिंउववजित्ता पच्छा संपाउणेज्जा पुब्बिं वा संपाउणित्ता पच्छा उपव०?, गोयमा! पुब्बिं वा उववज्जित्ता पच्छा संपाउणेज्जा पुट्विं वा संपाउणित्ता पच्छा उववजेजा।
से केणट्टेणं जाव पच्छा उववज्जेज्जा ?, गोयमा ! पुढविक्काइयाणं तओ समुग्घाया पं० तं०-वेदणासमुग्घाए कसायसमग्घाएमारणंतियसमुग्घाए, मारणंतियसमुग्धाएणंसमोहणमाणे देसेण वा समोहणतिसव्वेणवासमोहणति देसेणंसमोहन्नमाणेपुचि संपाउणित्ता पच्छा उववजिजा, सव्वेणं समोहणमाणे पुब्बिं उववजेत्ता पच्छा संपाउणेजा, से तेणटेणं जाव उववञ्जिञ्जा।
पुढविक्काइएणं भंते! इमीसे रयणप्पभाए पुढवीए जाव समोहए स०२ जे भविए ईसाणे कप्पे पुढवि एवं चेव ईसाणेवि, एवंजाव अच्चुयगेविजविमाणे, अनुत्तरविमाणे ईसिपब्भाराए य एवं चेव।
पुढविकाइए णं भंते ! सक्करप्पभाए पुढवीएं समोहए २ स० जे भविए सोहम्मे कप्पे पुढवि० एवं जहा रयणप्पभाए पुढविकाइए उववाइओ एवं सक्करप्पभाएवि पुढविकाइओ उववाएयब्बो जाव ईसिपब्भाराए।
एवं जहा रयणप्पभाए वत्तव्वया भणिया एवंजाव अहेसत्तमाए समोहए ईसीपभाराए उववाएयव्यो । सेवं भंते ! २ ति ।।
वृ. 'पुढविकाइए ण'मित्यादि, “समोहए'ति समवहतः-कृतमारणान्तिकसमुद्घातः 'उववजित्त'त्ति उत्पादक्षेत्रंगत्वा 'संपाउणेज'त्तिपुद्गलग्रहणं कुर्यात् उत व्यत्ययः? इति प्रश्नः, 'गोयमा ! पुटियं वा उववज्जित्तापच्छा संपाउणेज्जत्तिमारणान्तिकसमुद्घातान्निवृत्य यदा प्राक्तनशरीरस्य सर्वथात्यागाद् गेन्दुकगत्योत्पत्तिदेशं गच्छति तदोध्यते पूर्वमुत्पद्य पश्चात्संप्राप्नुयात्-पुद्गलान् गृहीयात् आहारयेदित्यर्थ ।
'पुट्विं वा संपाउणित्ता पच्छा उववजेजत्ति यदा मारणान्तिकसमु घातगत एव नियते ईलिकागत्योत्पादस्थानं याति तदोच्यते पूर्वं सम्प्राप्य--पुद्गलान् गृहीत्वा पश्चादुत्पद्येत, प्राक्तनशरीरस्थजीवप्रदेशसंहरणतः समस्तजीवप्रदेशैरुत्पत्तिक्षेत्रगतो भवेदिति भावः।
'देसेण वा समोहन्नइ सव्वेण वा समोहन्नइति यदा मारणान्तिकसमुद्घातगतो म्रियते तदाईलिकागत्योत्पत्तिदेसं प्राप्नोतितत्रच जीवदेशस्य पूर्वदेह एवस्थितत्वाद्देशस्य चोत्पत्तिदेशे प्राप्तत्वात् देशेन समवहन्तीत्युच्यते, यदा तु मारणान्तिकसमुद्गघातात् प्रतिनिवृत्तः सन् म्रियते तदा सर्वप्रदेशसंहरणतो गेन्दुकगत्योत्पत्तिदेशं प्राप्ती सर्वेण समवहत इत्युच्यते ।
तत्र च देशेनसमवहन्यमानः-ईलिकागत्या गच्छन्नित्यर्थपूर्वं सम्प्राप्य-पुद्गलान् गृहीत्वा पश्चादुत्पदयते-सर्वात्मनोत्पदक्षेत्रेआगच्छति, 'सव्वेणंसमोहणमाणे तिगेन्दुकगत्या गच्छन्नित्यर्थ, पूर्वमुत्पद्य-सर्वात्मनोत्पाददेशमासाद्य पश्चात् ‘संपाउणेञ्ज'त्ति पुद्गलग्रहणं कुर्यादिति ।।
मू. (७१०) पुढविकाइए णं भंते ! सोहम्मे कप्पे समोहए समोहणित्ता जे भविए इमीसे
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org