________________
शतकं-१३, वर्ग:-, उद्देशकः-४
१११
आगासस्थिकायस्स सव्वत्थ उक्कोसगंभाणियव्वं ।।संखेचा भंते! पोग्गलस्थिकायपएसा केवतिएहिं धम्मत्यिकायपएसेहिंपुट्ठा?,जहन्नपदेतेणेवसंखेजएणंदुगुणेणंदुरूवाहिएणंउकोसपए तेणेव संखेजएणं पंचगुणेणं दुरूवाहिएणं, केवतिएहिं अधम्मत्थिकायएहिं एवं चेव, केवतिएहिं आगासस्थिकायतेणेवसंखेज्जएणं पंचगुणेणंदुरूवाहिएणं, केवइएहिं जीवस्थिकाय?, अनंतेहिं, केवइएहिं पोग्गलस्थिकाय?, अनंतेहिं, केवइएहिं अद्धासमएहिं ?, सिय पुढे सिय नो पुढे जाव अनंतेहिं।
___ असंखेज्जा भंते ! पोग्गलत्थिकायप्पएसा केवतिएहिं धम्मत्थि०?, जहन्नपए तेणेव असंखेज्जएणं दुगुणेणं दुरूवाहिएणं उक्को० तेणेव असंखेजएणं चंपगुणेणं दुरूवाहिएणं, सेसं जहा संखेजाणंजाव नियमअनंतेहिं । अनंता भंते ! पोग्गलस्थिकायपएसा केवतिएहिं धम्मस्थिकाय०, एवं जहा असंखेजा तहा अनंतावि निरवसेसं।
एगे भंते ! अद्धासमए केवतिएहिं धम्मस्थिकायपएसेहिं पुढे ?, सत्तहिं, केवतिएहिं अहम्मस्थि०?, एवं चैव एवं आगासस्थिकाएहिवि, केवतिएहिं जीव०?, अणंतेहिं, एवं जाव अद्धासमएहिं॥धम्मत्थिकाएणंभंते! केवतिएहिं धम्मत्थिकायप्पएसेहिं पुढे?, नत्थि एकेणवि, केवतिएहिं अधम्मस्थिकायप्पएसेहिं?, असंखेजेहिं, केवतिएहिं आगासस्थि०प०?, असंखेजेहिं, केवतिएहिं जीवत्थिकायपए०?, अनंतेहिं, केवतिएहि पोग्गलत्थिकायपएसेहिं ?, अनंतेहिं, केवतिएहिं अद्धासमएहिं ?, सिय पुढे सिय नो पुट्ठ, जइ पुढे नियमा अनंतेहिं।।
. अहम्मस्थिकाए णंभंते ! केव० धम्मत्थिकाय?, असंखेजेहिं, केवतिएहिं अहम्मस्थि० नत्थि एकेनवि, सेसं जहाधम्मत्थिकायस्स, एवं एएणं गमएणं सब्वेवि सहाणए नत्थि एक्केणवि पुट्ठा, परहाणए आदिल्लएहिं तिहिं असंखेज्जेहिं भाणियव्वं, पच्छिल्लएसु अनंता भाणियव्वा, जाव अद्धासमयोति, जाव केवतिएहिं अद्धासमएहिं पुढे ?, नस्थि एक्केणवि ॥
वृ. 'एगेभंते! जीवत्थिकायप्पएसे' इत्यादि, जघन्यपदे लोकान्तकोणलक्षणेसर्वाल्पत्वात्तत्र स्पर्शकप्रदेशानां चतुभिरिति, कथम्?, अध उपरि वा एको द्वौ च दिशोरेकस्तु यत्र जीवप्रदेश एवावगाढ इत्येवं, एकश्च जीवास्तिकायप्रदेश एकत्राकाशप्रदेशादौ केवलिसमुद्घात एव लभ्यत इति, 'उक्कोसपए सत्तहिंति पूर्ववत्, ‘एवं अहम्मे'त्यादि पूर्वोक्तानुसारेण भावनीयम् ६ ॥
धर्मास्तिकायादीनां ४ पुद्गलास्तिकायस्य चैकैकप्रदेशस्य स्पर्शनोक्ता, अथ तस्यैव द्विप्रदेशादिस्कन्धानां तां दर्शयन्नाह
'दो भंते !' इत्यादि, चूर्णिकारव्याख्यानमिदं लोकान्ते द्विप्रदेशिकः स्कन्ध एकप्रदेशसमवगाढः स च प्रतिद्रव्यावगाहं प्रदेश इति नयमताश्रयणेनावगाहप्रदेशस्यैकस्यापि भिन्नत्वाद् द्वाभ्यां स्पृष्टः, तथा यस्यस्योपर्यधस्ताद्वा प्रदेशस्तस्यापि पुद्गलद्वयस्पर्शनेन नयमतादेव भेदाद् द्वाभ्यां, तथा पार्श्वप्रदेशावेकैकमणुं स्पृशतः परस्परव्यवहितत्वाद् इत्येवं जघन्यपदे पभिःधर्मास्तिकाय-प्रदेशैद्व्यणुकस्कन्धः स्पृश्यते, नयमतानङ्गीकारणेतुचतुभिरेव द्वयणुकस्य जघन्यतः स्पर्शना स्यादिति"।
वृत्तिकृता त्वेवमुक्तम्- "इह यद्विन्दुद्वयं तत्परमाणुद्वयमिति मन्तव्यं तत्र चार्वाचीनः परमाणुधर्मास्तिकायप्रदेशेनार्वाक्स्थितेन स्पृष्टः, परभागवर्ती च परतः स्थितेन एवं द्वौ, तथा
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org