________________
३५०
भगवतीअगसूत्रं ८/-1-1३८१
"किरिय'त्ति कायिक्यादिक्रियाभिधानार्थःश्चतुर्थः ४ आजीवत्ति आजीविकवक्तव्यतार्थः पञ्चमः ५ 'फासुग'त्ति प्रासुकदानादिविषयः षष्ठः ६ 'अदत्ते'त्ति अदत्तादानविचारणार्थः सप्तमः ७ 'पडिनीय'त्ति गुरुप्रत्यनीकाद्यर्थःप्ररूपणार्थोऽष्टमः ८ 'बंध'त्ति प्रयोगबन्धाद्यभिधानार्थो नवमः ९ 'आराहण'त्ति देशाराधनाद्यर्थो दशमः १०॥
शतकं-८ उद्देशकः-१:मू. (३८२) रायगिहे जाव एवं वयासी-कइविहा णं भंते ! पोग्गला पन्नत्ता ?, गोयमा तिविहा पोग्गला पन्नत्ता, तंजहा-पओगपरिणया मीससापरिणया वीससापरिणया।
वृ. 'पओगपरिणय'त्ति जीवव्यापारेण शरीरादितया परिणताः 'मीससापरिणय'त्ति मिश्रकपरिणताः-प्रयोगविनसाभ्यां परिणताः प्रयोगपरिणाममत्यजन्तोविनसयास्वभावान्तरमापादिता मुक्तकडेवरादिरूपाः, अथवौदारिकादिवर्गणारूपा विम्नसया निष्पादिताः सन्तो येजीवप्रयोगेणैकेन्द्रियादिशरीरप्रभृतिपरिणामान्तरमापादितास्ते मिश्रपरिणताः।।
ननुप्रयोगपरिणामोऽप्येवंविधएवततःकएषां विशेषः?, सत्यं, किन्तु प्रयोगपरिणतेषु विनसा सत्यपि न विवक्षिता इति । “वीससापरिणय'त्ति स्वभावपरिणताः।
अथ ‘पओगपरिणयाण'मित्यादिना ग्रन्थेन नवभिर्दण्डकैः प्रयोगपरिणतपुद्गलान् निरूपयति, तत्र च
मू. (३८३) पओगपरिणया णं भंते ! पोग्गला कइविहा पन्नत्ता?, गोयमा ! पंचविहा पन्नत्ता, तंजहा-एगिदियपओगपरिणया बेइंदियपओगपरिणया जाव पंचिंदियपओगपरिणया एगिदियपओगपरिणयाणं भंते! पोग्गला कइविहा पन्नत्ता?, गोयमा! पंचविहा, तंजहा-पुढवि काइयएगिदियपयोगपरिणया जाव वणस्सइकाइयएगिंदियपयोगपरिणया।
पुढचिक्काइयएगिदियपओगपरिणया णं भंते ! पोग्गला कइविहा पन्नत्ता ?, गोयमा ! दुविहापनत्ता, तंजहा-सुहमपुढविक्काइयएगिदियपओगपरिणया बादरपुढविकाइयएगिंदियपयोगपरिणया, आउक्काइयएगिदियपओगपरिणया एवं चेव, एवं दुपयओ भेदोजाव वणस्सइकाइया य। बेइंदियपयोगपरिणयाणं पुच्छा, गोयमा! अनेगविहा पन्नत्ता, तंजहा-, एवं तेइंदियचउरिदियपओगपरिणयावि।
पंचिंदियपयोगपरिणयाणं पुच्छा गोयमा ! चउब्विहा पन्नत्ता, तंजहा-नेरइयपंचिंदियपयोगपरिणयातिरिक्ख०, एवं मणुस्स० देवपंचिंदिय०।
नेरइयपंचिंदियपओग० पुच्छा, गोयमा! सत्तविहा पन्नत्ता, तंजहा-रयणप्पभापुढविनेरइ. यपयोगपरिणयावि जाव अहेसत्तमपुढविनेरइय पंचिंदियपयोगपरिणयावि।
तिरिक्खजोनियपंचिंदियफ्ओगपरिणया णं पुच्छा, गोयमा ! तिविहा पन्नत्ता, तंजहाजलचरपंचिंदियतिरिक्खजोनिय० थलचरतिरिक्खजोनियपंचिंदिय० खहचरतिरिक्खपंचिंदिय०, जलयरतिरिक्खजोनियपओगपुच्छा, गोयमा! दुविहा पत्रत्ता, तंजहा-समुच्छिमजलयर० गब्भवकंतियजलयर०, थलयरतिरिक्ख० पुच्छा, गोयमा ! दुविहा पन्नत्ता, तंजहा-चउप्पयथलयर० परिसप्पथ- लयर०, चउप्पययलयर० पुच्छा, गोयमा ! दुविहा पन्नत्ता, तंजहा समुच्छिमचउप्पयथलयर० गब्भवतियचउप्पयथलयर।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org