________________
५२
नन्दी-चूलिकासूत्रं इव-पर्वप्रवाह इव यशोवंशः, अनेनापयशःप्रधानपुरुषवंशव्यवच्छेदमाह, तथाहि-अपयशः प्रधानानामपारसंसारसरित्पतिश्रोत: पतितानां परममुनिजनोपधृतलिङ्गविडम्बकानामलं सन्तानपरिवृद्धेति, केषां सम्बन्धी वाचकवंशः परिवर्द्धतामित्याह-आर्यनागहस्तिनामार्यनन्दिलक्षपणशिष्याणां, कथम्भूतानामित्याह-'व्याकरणकरणभङ्गीकर्मप्रकृतिप्रधानानां तत्र व्याकरणंसंस्कृतशब्दव्याकरणं प्राकृतशब्दव्याकरणं च प्रश्नव्याकरणं वा करणं-पिण्डविशुद्धादि, उक्तं
___ "पिंडविसोही समिई भावन पडिमा य इंदियनिरोहो।
, पडिलेहण गुत्तीओ अभिग्गहा चेव करणं तु॥" भङ्गी-भङ्गबहुलं श्रुतं कर्मप्रकृतिः-प्रतीता, एतषु प्ररूपणामधिकृत्य प्रधानानाम्॥ . मू.(३३) जच्चंजणधाउसमप्पहाण मुद्दियकुवलयनिहाणं।
वड्डउवायगवंसो रेवइनक्खत्तनामाणं॥ वृ.आर्यनागहस्तिनामपि शिष्याणां रेवतीनक्षत्रनाम्नां वाचकानां वाचकवंशो वर्द्धतां कथम्भूतानामित्याह-'जात्याञ्जनधातुसमप्रभाणां' जात्याश्चासावञ्जनधातुश्च तेन समा-सदृशा प्रभा देहकान्तिर्येषां ते तथा तेषां, मा भूदत्यन्तकालिम्नि सम्प्रत्यय इति विशेषणान्तरमाह-'मुद्रिकाकुवलयनिभानां' परिपाकागतरसद्राक्षया नीलोत्पलेन च समप्रभाणां, अपरेपुनराहुः-कुवलयमिति मणिविशेषः तत्राप्यविरोधः। मू.(३४) अयलपुरा निक्खंते कालियसुयआनुओगिए धीरे।
बंभद्दीवगसीहे वायगपयमुत्तमं पत्ते। वृ.रेवतीनक्षत्रनामकवाचकानां शिष्यान् ‘ब्रह्मद्वीपकसिंहान्' ब्रह्मद्वीपकशाखोपलक्षितान् सिंहनामकानाचायान् ‘अचलपुरात् निष्क्रान्तान्' अचलपुरे गृहीतदीक्षान् ‘कालिकरुतानुयोगिकान्' कालिकश्रुतानुयोगे-व्याख्याने नियुक्ताः कालिकश्रुतानुयोगिकास्तान् अथवा कालिक श्रुतानुयोग एषां विद्यते इति कालिक श्रुतानुयोगिनः ततः स्वार्थिककप्रत्ययविधानात् कालिकश्रुतानुयोगिकाः तान्, धिया राजन्ते इति धीराः तान्, तथा तत्कालपेक्षया उत्तम-प्रधानं वाचकपदं प्राप्तान् - मू. (३५) जेसि इमो अनुओगो पयरइ अज्जावि अड्डभरहम्मि।
बहुनयरनिग्गयजसे ते वंदे खंदिलायरिए।। . वृ. येषामयं-श्रवणप्रत्यक्षत उपलभ्यमानोऽनुयोगोऽद्यापिअर्द्धभरतवैताढ्यदर्वाक् 'प्रचरति' व्याप्रियते तान् स्कन्दिलाचार्यान् सिंहवाचकसुरिशिष्यान् बहुषु नगरेषु निर्गतं-प्रसृतं यशो येषां ते बहुनगरनिर्गतयशसस्तान् वन्दे । अथायमनुयोगोऽर्द्धभरते व्याप्रियमाणः कथं तेषां स्कन्दिलनाम्नामाचार्याणां सम्बन्धी ?, उच्यते, इह स्कन्दिलाचार्यप्रतिपत्तौ दुष्षमसुषमाप्रतिपन्थिन्याः तद्गतसकलुशभभावग्रसनैकसमारम्भायाः दुष्षमायाः साहायकमाधातुं परमसुहृदिव द्वादशवार्षिकं दुर्भिक्षमुदपादि, तत्र चैवंरूपे महति दुर्भिक्षे भिक्षालाभस्यासम्भवादवसीदतां साधूनामपूर्वार्थग्रहणपूर्वार्थस्मरणश्रुतपरावर्तनानि मूलत एवापजग्मुः, श्रुतमपिचातिशायि प्रभूतमनेशत्, अङ्गोपाङ्गादिगतमपि भावतो विप्रनष्टम्, तत्परावर्तनादेरभावात्, ततोद्वादशवर्षानन्तरमुत्पन्ने सुभिक्षे मथुरापुरिस्कन्दिलाचार्यप्रमुखश्रमणेसङ्घनैकत्र मिलित्वा यो यत्स्मरति स तत्कथयतीत्येवं
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org