________________
अध्ययनं - २, [ नि. १०५ ]
९५
नवरि संजयं पेच्छइ, वोलीणो, पुणो वासति-सयहसहस्सं गतं, तेन सेनावइणा गंतूण पलोइओ, सब्भावं पुच्छिओ भणति-अत्थि कंबलो, गणिकाए नेमि, मुक्को गतो, तीसे दिन्नो, ताए चंदनिकाए छूढो, सो भइ - मा विनासेहि, सा भणइ - तुमंपि एरिसओ चेव होहिसि, उवसामेति लद्धबुद्धी, इच्छामि अनुसट्ठि, गतो, पुणो आलोएत्ता विहरइ ।
आयरिएणं भणिओ-एवं दुक्करदुक्करकारओ थूलभद्दो पुव्वि खरीका (दुअक्खरिया) इच्छइ, इदानीं सड्ढी जाया, अदिट्ठदोसा तुमे पत्थियत्ति उवालद्धो, एवं चेव विहरति । सा गणिका रहियस्स रन्ना दिन्ना, तं अक्खाणं जहा नमोक्कारे । जहा थूलभद्देणित्थीपरीसहो अहियासितो तहा अहियासिराव्वो, न उ जहा तेन नो अहियासितोत्ति । अयं चैकत्र वसतस्तथा स्त्रीजनसंसर्गतो मन्दसत्त्वस्य भवति अतो नैकस्थेन भाव्यं, किन्तु चर्यापरीषहः सोढव्य इति तमाहएग एव चरे लाढे, अभिभूय परीसहे । गामे वा नगरे वावि, निगमे वा रायहानीए ॥
मू. (६७)
वृ. 'एक एवे 'ति रागद्वेषविरहितः 'चरेत्' अप्रतिबद्धविहारेण विहरेत्, वैकस्तथाविधगीतार्थो, यथोक्तम्
-
सहायवैकल्यतो
"1
"न या लभिज्जा निउणं सहायं, गुणाहियं वा गुणतो समं वा । एक्कोऽपि पावाई विवज्जयंतो, विहरेज्ज कामेसु असज्जमाणो ।।' 'लाढे' त्ति लाढयति प्रासुकैषणीयाहारेण साधुगुणैर्वाऽऽत्मानं यापयतीति लाढः, प्रशंसाभिधायि वा देशीपदमेतत्, पठ्यते च-' -'एग एगे चरे लाढं 'ति तत्र चैकः - असहाय: प्रतिमाप्रतिपन्नादिः स चैको रागादिवैकल्याद् 'अभिभूय' निर्जित्य 'परिषहान्' क्षुदादीन्, क्व पुनश्चरेदित्याह-‘ग्रामे’ चोक्तरूपे 'नगरे वा' करविरहितसन्निवेशे 'अपि : ' पूरणे 'निगमे वा' वणिग्निवासे ‘राजधान्यां' वा प्रसिद्धायाम्, उभयत्र वाशब्दानुवृत्तेः, मडम्बाद्युपलक्षणं चैतद्, आग्रहाभावं चानेनाहेति सूत्रार्थ: ।। पुन: प्रस्तुतमेवाह
मू. (६८)
असमाणो चरे भिक्खू, नेव कुज्जा परिग्गहं । असंसत्तो गिहत्थेहिं अनिकेओ परिव्वए ।
वृ. न विद्यते समानोऽस्य गृहिण्या श्रयामूच्छितत्वेन अन्यतीर्थकेषु वाऽनियतविहारादिनेत्यसमान:- असदृशो, यद्वा समानः साहङ्कारो न तथेत्यसमानः, अथवा ' (अ) समाणो 'त्ति प्राकृतत्वादसन्निवासन्, यत्रास्ते तत्राप्यसंनिहित एवेति हृदयं, सन्निहितो हि सर्वः स्वाश्रयस्योदन्तमावहति अयं तु न तथेत्येवंविधः सन् 'चरेत्' अप्रतिबद्धविहारतया विहरेत्, 'भिक्षुः ' यतिः, कथमेतत् स्यादित्याह - नैव कुर्यात् 'परिग्रहं' ग्रामादिषु ममत्वबुद्धात्मकम्, अत्राह च"गामे कुले वा नगरे व देसे, ममत्तभावं न कर्हिचि कुज्जा", इदमपि यथा स्यात्तथाह - 'असंसक्तः' असम्बद्धो 'गृहस्थैः' गृहिभिः 'अनिकतः' अविद्यमानगृहो, नैकत्र बद्धास्पदः, 'परिव्रजेत्' सर्वतो विहरेत्, न (ना) नियतदेशादौ गृहिसम्पर्क:, एकत्र बद्धास्पदत्वे नियतदेशादिविहारितायां वा स्यादपि ममत्वबुद्धिः, तदभावे तु निरवकाशैवेयमिति भाव इति सूत्रार्थः ॥ अत्र च शिष्यद्वारमनुसरन् 'असमानो चरे' इत्यादि - सूत्रसूचितमुदाहरणमाहकोल्लयरे वत्थव्वो दत्तो सीसो अ हिंडओ तस्स ।
नि. [ १०६ ]
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org