________________
८६
ततोऽसाविदमवोचतमू. (१३)
अहं च भोगरायस्स, तं चऽसि अंधगवण्हिणो । मा कुले गंधणा होमो, संजमं निहुओ चर ॥
वृ. अहं च भोगराज्ञः-उग्रसेनस्य, दुहितेति गम्यते, त्वं च भवसि अन्धकवृष्णेः समुद्रविजयस्य, सुत इति गम्यते, अतो मा एकैकप्रधानकुले आवां गन्धनौ भूव, उक्तं च- 'जह न सप्प-तुल्ला होमुत्ति भणियं होइ' अतः संयमं निभृतश्चर-सर्वदुःखनिवारणं क्रियाकलापमव्याक्षिप्तः कुर्विति सूत्रार्थः ॥ मू. (१४ )
इतं काहिसि भावं, जा जा दिच्छसि नारीओ । वायाविद्धव्य हडो, अद्विअप्पा भविस्ससि ॥
वृ. किञ्च - यदि त्वं करिष्यसि भावम्-अभिप्रायं प्रार्थनामित्यर्थः, क्व ? - या या द्रक्ष्यसि नारी:स्त्रियः, तासु तासु एता: शोभना एताश्चाशोभना अतः सेवे काममित्येवंभूतं भावं यदि करिष्यसि ततो वातविद्ध इव हड:-वातप्रेरित इवाबद्धमूलो वनस्पतिविशेष: अस्थितात्मा भविष्यसि, सकलदुःखक्षयनिबन्धनेषु संयमगुणेष्व (प्रति) बद्धमूलत्वात् संसारसागरे प्रमादपवनप्रेरित इतश्चेतश्च पर्यटिष्यसीति सूत्रार्थः । मू. (१५)
दशवैकालिक - मूलसूत्र - २/- /१२
तीसे सो वयणं सोच्चा, संजयाइ सुभासियं ।
अंकुसेण जहा नागो, धम्मे संपडिवाइओ ।
वृ. 'तस्याः' राजीमत्या 'असौ' रथनेमिः 'वचनम्' अनन्तरोदितं 'श्रुत्वां' आकर्ण्य, किंविशिष्टायास्तस्याः ? -‘संयतायाः ' प्रव्रजिताया इत्यर्थः, किंविशिष्टं वचनम् ? - 'सुभाषितं' संवेगनिबन्धनम्, अङ्कुशेन जहा नागो 'त्ति, एत्थं उदाहरणं-वसंतपुरं नयरं, तत्थ एगा इब्भण्हुया नदीए हाइ, अन्नो य तरूणो तं दट्ठूण भणइ
“सुण्हायं ते पुच्छइ एसा नइ पवरसोहियतरङ्गा । ए ए य नदीरुक्खा अहं च पाएसु ते पडिओ ॥'
11
ता सा पडिभाइ
"सुहया होउ नईते चिरं च जीवंतु जे नईरुक्खा । सुहायपुच्छयाणं धत्तीहामो पियं काउं ॥ "
सा
सोय ती घरं वा दारं वा न याणइ, तीसे व बितिज्जियाणि चेडरूवाणि रुक्खे पलोयंताणि अच्छंति, तेन ताणं पुप्फफलाणि सुबहूणि दिन्नाणि पुच्छियाणि य-का एसा ?, तानि भणन्तिअमुगस्स सुहा, सो यतीए विरहं न लहति, तओ परिव्वाइयं ओलग्गिउमाढत्तो, भिक्खा दिन्ना, तुट्ठा भइ - किं करेमि ओलग्गाए फलं ?, तेन भणिया- अमुगस्स सुण्डं मम कए भणाहि, तीए गन्तूण भणिया- अमुगो ते एवंगुणजातीओ पुच्छई, ताए रुट्ठाए पउल्लगाणि धोवन्तीए मसिलित्तएण हत्थेण पिट्ठीए आहया, पंचंगुलियं उट्ठियं, अवदारेण निच्छुड्डा, गया तस्स साहइ - नामं पिसा तव न सुणेइ, तेन नायं-कालपंचमीए अवदारेण अइगंतव्वं, अइगओ य, असोगवणियाए मिलियाणि सुत्ताणिय, जाव पस्सवणागरण ससुरेण दिट्ठाणि ।
तेन नायं-न एस मम पुत्तो, पारदारिओ कोइ, पच्छा पायाओ तेन नेउरं गहियं, चेइयं च तीए, सो
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org