Page Text
________________
मूलं - २८९
वृ. 'संगार' त्ति सङ्कतोऽभिधीयते, तद्विधिर्वक्तव्यः, वितिअ वसहि' त्ति द्वितीये द्वारे वसतिः कर्त्तव्या, पूर्वप्रत्युपेक्षिता तस्या व्याघाते वा वसंतर्ग्रहणविधिर्वक्तव्यः, 'ततिए सन्नि त्ति तृतीये द्वारे सञ्जी श्रावको वक्तव्यः, 'चउत्थ साहम्मि' त्ति चतुर्थे द्वारे साधर्मिका वक्तव्याः, 'पंचमगंमि अ वसहि त्ति पचम द्वारे वसतिर्वक्त व्या- 'विच्छिन्ना खुड्डलिआ' इत्येवमादि. 'छट्टे ठाणट्टिओ होति' षष्ठे द्वारे स्थानस्थितो भवति । इदानीं निर्युक्ति कृतोपन्यस्तं सङ्गारद्वयं भाष्यकृद व्याख्यानयन्नाहमू. (२८२) आओस संगारी अमुई वेलाएँ निरगए ठाणं । अगत्य वसहिभिक्खं बीओ खग्गूडसंगारो ॥
[भा. ९१] वृ. 'आओसे 'त्ति प्रदोषे 'संगारो' त्ति सङ्केतः आचार्येण कर्त्तव्यः, कथम् ? - 'अमुई वेलाए' त्ति अमुकया वेलयायास्यामः पुन निरगए ठाणं अमुगत्थ' निर्गतानां सताम अमुक स्थानं विश्रामसंस्थानं करिष्यामः. 'सहित अमुक वसतिर्भविष्यति वासको भविष्यतीत्यर्थः, भिक्ख'त्ति अमुकत्र ग्राम भिक्षाटनं कर्तव्यम. एकस्तावदयं सङ्गारः सङ्कतः । 'बितिओ खग्गृडसगारां' त्ति द्वितीयः संङ्कतः खग्गृज्स्य दीयते । स चैवमाहमू. (२८३) रत्तिं न चैव कप्पड़ नीयदुवार विराधना दुविहा । पन्नवण बहुतरगुणं अनिच्छ बीउव्व उवही ना ।।
वृ. ' रत्तिन चेव कप्पति' त्ति रात्री साधूनां गमनंनकल्पयति, द्विविधविराधनासंभवात्, यत उक्तं दिवापि तावत्- 'नीयदुवारे विराधना दुविह' त्ति, दिवाऽपि तावदयं दोषः, “नीयदुवारं तमसं, कोट्टगं परिवज्जए" इतिवचनात्, नीचद्वार द्विविधा विराधना सतमस्कत्वाद् आस्तां तावद्रात्रौ, एष च धर्मश्रद्धया न निर्गच्छति । 'पन्नवणबहुतरगुण'त्तिपुनश्रुतस्यप्रज्ञापना- प्ररूपणा कियते, तत्र रात्रिगमने वहवो गुणादृश्यन्ते, बालवृद्धादयः सुखेन गच्छन्ति रात्रौ न तृषा बाध्यन्त इति, 'अनिच्छ' त्ति अथ तथाऽपि नेच्छति गमनम् 'बितिओ व 'त्ति द्वितीयस्तस्य दीयतेतदर्थं मुच्यत इति । 'अवही व 'त्ति उपधिस्तस्य दीयते जीर्णा, तदीयश्र शोभनो गृह्यत इति मा भूत्तत्पार्श्वे स्थितमुपधिं स्तेनका आच्छेत्स्यन्ति । इदानीमसावकाकी यदि स्वपिति ततो दाषः प्रमादजनितस्ततश्चोपधिरुपहन्यते, उपहतथाकल्प्यो भवति, एतदेवाह
मू. (२८४)
सुवणे वीसुवधातो पडिबज्झतो अ जो उन मिलेज्जा । जगण अप्पडिबज्झण जवि चिरणं न उवहम्मे ॥
Jain Education International
७७
(भा. १३) वृ. स्वापे 'वीसुं' एकाकिनो निद्रावशे सति को दोषः ? - 'उवघाउ' त्ति तस्यैकाकिनः सुप्तस्य उपधिरुपहन्यते स ोकाकी स्वपन प्रमादवान् भवति ख्याद्यभियोगसंभवात्, ततश्र निद्रावशं प्राप्तस्य उपधिरूप हन्यते, अतोऽकल्पनीयां भवति परिष्ठापनीयवासी । गच्छेतु स्वपतोऽपि नोपहन्यते, किंकारणम् ?, यतस्तत्र केचित्सूत्रपौरुषीं कुर्वन्ति, अन्य द्वितीयप्रहरेऽर्थानुचिन्तनं कुर्वन्ति, तृतीये तु प्रहरे आचार्य उत्तिष्ठति ध्यानाद्यर्थ. चतुर्थे तु प्रहरे सर्व एव भिक्षव उत्तिष्ठन्ति ततश्र रात्रेंनकोऽपि प्रहरः शून्यः तती नापहन्यते उपधिः, एकाकिनस्तु जागरणं नास्त्यत उपघातः । 'पडिबज्झते व जो उन मिलेज्ज'- त्ति प्रतिबध्यमानां वा प्रजादिषु क्षीरयाचनेच्छया प्रतिबध्यमानां यो न मिलेत तस्याप्युपहन्यते उपधिः । किं कारणम ?, एकाकिनः पर्यटन नोक्त म ?. एकाकी च पर्यटन प्रमादभाग भवति अतां व्रजादिप्रतिबन्धेऽप्युपधिरुपहन्यते । यस्तु पुनर्जागत्तिं तस्मिन् दिवसेऽमुक्तो न व्रजादिषु प्रतिबध्यत स एवंविधस्तस्मिन दिवसे मिलन्नपि नोपधिमुपहन्ति । जडवि चिरेण तिकिंबहना ?, जाग्रन्निशि गोकुलादिषु वाऽप्रतिबध्यमानां यद्यपि चिरेण मिलति बहुभिर्दिवसैस्तथाऽ प्युपधिस्तस्य नोपहन्यत. अप्रमादपरत्वात्तस्येति । इदानीं गच्छस्य गमनविधिं प्रतिपादयन्नाह
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003330 |
| Book Title | Agam Suttani Satikam Part 26 Oghniryukti Pindniryukti |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 436 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, agam_oghniryukti, & agam_pindniryukti |
| File Size | 23 MB |