________________
२१८
आवश्यक मूलसूत्रम् - २- ४ / २९ अम्ह सज्झाओ न सुज्झइ, जदि तेहिं छड्डिओ सुद्धो, अह न छड्डेति ताहे अन्नं वसहिं मग्गति, अह अन्ना वसही न लब्भइ ताहे वसहा अप्पसागारिए विगिंचंति । एस अभिन्ने विही, अह भिन्नं ढंकमादिएहिं समंता विक्किन्नं दिट्ठमि विवित्तंमि सुद्धा, अदिट्ठे ताव गवेसेंतेहिं जं दिनं तं सव्वं विवित्तंति छड्डियं, इयरंमि अदिट्ठमि तत्थत्थेवि सुद्धा-सज्झायं करेंताणवि न पच्छित्तं, एत्थं एवं पसंगओ भणियंति गाथार्थः । । वुग्गहेत्ति गयं, इदानिं सारीरेत्ति दारं, तत्थ
नि. (१३४९)
सारीरंपिय दुविहं मानुस तेरिच्छियं समासेणं । तेरिच्छं तत्थ तिहा जलथलखहजं चउद्धा उ ।।
वृ- सारीरमवि असज्झाइयं दुविहं-मानुससरीररुहिरादि तेरिच्छं असज्झाइयं च । एत्थ मानुसं ताव चिठ्ठउ, तेरिच्छं ताव भणामि, तं तिविहं-मच्छादियाण जलजं गवाइयाण थलजं मयूराइयाण खहयरं । एएसिं एक्वेक्कं दव्वाइयं चउव्विहं, एक्केक्कस्स वा दव्वादिओ इमो चउद्धा परिहारोत्ति गाथार्थः नि. (१३५०) पंचिंदियाण दव्वे खेत्ते सट्ठिहत्थ पुग्गलाइन्नं । तिकुरत्थ महंतेगा नगरे बाहिं तु गामस्स ।।
वृ- पचिंदियाण रुहिराइदव्वं असज्झाइयं, खेत्तओ सठ्ठिहत्थन्भंतरे असज्झाइयं, परओ न भवइ, अहवा खेत्तओ पोग्गलादिन्नं-पोग्गलं मंसं तेन सव्वं आकिन्नं व्याप्तं, तस्सिमो परिहारो-तिहिं कुरत्थाहिं अंतरियं सुज्झइ, आरओ न सुज्झइ, अनंतरं दूरट्ठियं न सुज्झइ । महंतरत्था-रायमग्गो जेन राया बलसमग्गो गच्छ देव जाणरहो वा विविहा य आसवाहणा गच्छंति, सेसा कुरत्था, एसा नगरे विही, गामस्स नियमा बाहिं, एत्थ गामो अविसुद्धणेगमनयदरिसणेण सीमापचंतो, परगामे सीमाए सुज्झइत्ति गाथार्थः ।। नि. (१३५१)
काले तिपोरसिऽ व भावे सुत्तं तु नंदिमाईयं । सोणिय मंसं चम्मं अट्ठी विय हुंति चत्तारि ।।
वृ- तिरियमसज्झायं संभवकालाओ जाव तइया पोरुसी ताव असज्झाइयं परओ सुज्झइ, अहवा अठ्ठे जामा असज्झाइयंति-ते जत्थाघायणद्वाणं तत्थ भवंति । भावओ पुन परिहरंति सुत्तं तं च नंदिमनु ओगदारं तंदुलवेयालियं चंदगविज्झयं पोरुसिमंडलमादी, अहवा असज्झायं चउव्विहं इमंमंसं सोणियं चम्मं अट्ठि यत्ति गाथार्थः । । मंसासिणा उक्खित्ते मंसे इमा विही
नि. (१३५२ )
व्याख्यानगाथानि. (१३५३)
तो बहिं च धोअं सट्ठीहत्थाउ पोरिसी तिन्नि । महकाए अहोरत्तं रुद्धे वुड्ढे अ सुद्धं तु ।।
Jain Education International
बहिधोयरद्धपक्के अंतो धोए उ अवयवा हुंति । महकाय बिरालाई अविभिन्ने केइ इच्छंति ।।
वृ-वक्खाणं साहबसहीओ सट्ठीहत्थाणं अंतो बहिं च धोअन्ति भंगदर्शनमेतत्, अंतोधोयं अंतो पक्कं, अंतोधोयं बहिपक्कं बाहिंधोयं अंतो पक्कं, अंतग्गहणाउ पढमबितिया भंगा बहीग्गहणाउ ततिओ भंगो, एएसुतिसुवि असज्झाइयं, जंमि पएसे धोयं आणेत्तु वा द्धं सो पएसो सट्ठिहत्थेहिं परिहरियव्वो, कालओ तिन पोरुसिओ । तथा द्वितीयगाथायां पूर्वार्द्धेन यदुक्तं 'बहिधोयरद्धपक्के' एस चउत्थभंगो,
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org