________________
आवश्यक
- मूलसूत्रम् - २४/२५ अष्टादशप्रकारे अब्रह्मणि- अब्रह्मचर्ये सति तद्विषयो वा प्रतिषिद्धकरणादिना प्रकारेण योऽतिचारः कृत इति, क्रिया पूर्ववत्, तत्राष्टादशविधाब्रह्मप्रतिपादनायाह सङ्ग्रहणिकारःओरालियं च दिव्वं मनवइकाएण करणजोएणं । अनुमोयणकारवणे करणेणऽङ्कारसाबंभं ।।
- इह मूलतो द्विधाऽब्रह्म भवति- औदारिकं तिर्यग्मनुष्याणां दिव्यं च भवनवास्यादीनां, चशब्दस्य व्यवहितः सम्बन्धः, मनोवाक्कायाः करणं त्रिधा, योगेन त्रिविधेनैवानुमोदनकारापणकरणेन निरुपितं, पश्चानुपूर्व्योपन्यासः, अब्रह्माष्टादशविधं भवति, इयं भावना- औदारिकं स्वयं न करोति मनसा ३, नान्येन कारयति मनसा ३, कुर्वन्तं नानुमोदते मनसा ३, एवं वैक्रियमपि । प्राकृतशैल्या छान्दसत्वाच्चैकोनर्विशतिभिर्ज्ञाताध्ययनैरिति वेदितव्यं, पाठान्तरं वा 'एगूणवीसाहिं नायज्झयणेहिंति' एवमन्यत्रापि द्रष्टव्यं क्रिया पूर्ववत्, ज्ञाताध्ययनानिज्ञाताधर्मकथान्तर्वर्तीनि तान्येकोनविंशति अभिधानतः प्रतिपादयन्नाह सङ्ग्रहणिकारः
१५६
उक्खित्तणाए संघाडे, अंडे कुम्मे य सेलए । तुंबे य रोहिणी मल्ली, मागंदी चंदिमा इय ।। दाववे उदगणाए, मंडुक्के तेयली इय । नंदिफले अवरकंका, ओयन्ने सुंसु पुंडरिया ।।
गाथाद्वयं निगदसिद्धं । विंशतिभिरसमाधिस्थानैः, क्रिया प्राग्वदेव, तानि चामूनिदवदवचारSपमज्जिय दुपमज्जियऽइरित्तसिज्ज आसणिए । राइनियपरिभासिय थेरब्भूओवधाई य ।। संजलणकोहणो पिट्ठिमंसिएऽभिक्खऽभिक्खमोहारी । अहिकरणकरोईरण अकालसज्झायकारी या ।। ससरक्खपाणिपाए सद्दकरो कलह झंझकारी य । सूरप्पमाणभोती वीसइमे एसणासमिए ।।
गाथात्रयम्, अस्य व्याख्या-समाधानं समाधिः- चेतसः स्वास्थ्यं मोक्षमार्गेऽवस्थितिरित्यर्थः, न समाधिरसमाधिस्तस्य स्थानानि - आश्रया भेदाः पर्याया असमाधिस्थानान्युच्यन्ते, दवदवचारि दुयं दुयं निरवेक्खो वच्चंतो इहेव अप्पाणं पडणादिणा असमाहीए जोएइ, अन्ने य सत्ते बाधते असमाहीए जोएइ, सत्तवहजणिएण य कंमुणा परलोएवि अप्पाणं असमाहीए जोएइ, अतो द्रुत २ गन्तृत्वमसमाधिकारणत्वादसमाधिस्थानम्, एवमन्यत्रापि यथायोगं स्वबुद्ध्याऽक्षरगमनिका कार्येति, अपजिए ठाणे निसीयणतुयट्टणाइ आयरंतो अप्पाणं विच्छुगडंकादिणा सत्ते य संघट्टणादिणा असमाहीए जोएइ, एवं दुपमजिएवि आयरंतो, अइरित्ते सेज्जा आसणिएत्ति अइरित्ताए सेजाए घंघसालाए अन्नेवि आवासेंति अहिगरणाइणा अप्पाणं परे य असमाहीए जोएइ आसनं- पीढफलगाइ तंपि अइरित्तमसमाहीए जोएइ, रायणियपरिभासी राइणिओ-आयरिओ जोय, वा जो महल्लो जाइसुयपरियायादीहिं तस्स परिभासी परिभवकारी असुद्धचित्तत्तणओ अप्पाणं परे य असमाहीए जोयइ, थेरोवघाइ थेरा आयरिया गुरवो ते आयारदोसेण सीलदोसेण य नाणाईहिं उवहणति, उवहणंतो दुठ्ठचित्तत्तणओ अप्पाणमन्नेय असमाहीए जोएइ, भूयाणि एगिंदिया ते अणट्टाए उवहणइ उवहणंतो
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org