________________
४४४
पुनरिमानि वक्ष्यमाणानि स्थानानि प्रयत्नतो वर्जयेत् । तान्येवाहसदेससिस्सिणी सज्जतिया सिस्सणी कुलगणेया । संघेय कुलकन्नगा विहवा बहुगा य तहा सलिंगेणं ।।
[भा. १५९९]
वृ- सदेशा समानदेशजातिशिष्यिनी स्वहस्तदीक्षिता सज्जतिया भगिन्यादिका तथा शिष्यिनी कुले संघेच । किमुक्तं भवति ? समानकुलवर्तिनी समानगुणवर्तिनी समानसंघवर्तिनी च कुलकन्यका विधवा चं प्रतीता वधूका लघुकुलवधूर्वा एता परिहरेत् । अपरिहरतः प्रायश्चित्तं । तथा स्वलिङ्गेन सेवनान्यथा तत्रापिप्रायश्चित्त ।
[ भा. १६०० ]
व्यवहार - छेदसूत्रम् - १-३ / ७८
लिंगंमि उचउभंगो पढमे भंगंमि होइ चरमपयं । मूलं चउत्थभंगे बितिए ततिए य भयणा उ ।।
वृ- लिङ्गे लिङ्गविषये चतुर्भङ्गी तद्यथा-स्वलिंगेन स्वलिंगे वर्तमानां सेवते १, स्वलिङ्गेनान्यलिङ्गे २ अन्यलिङ्गेन स्वलिङ्गे ३, अन्यलिङ्गेनान्यलिङ्गे ४ तत्र प्रथमे भंगे सेवमानस्य भवति प्रायश्चित्तं चरमपदं पाराञ्चितलक्षणंचतुर्थे भङ्गेऽन्यलिङ्गेनान्यलिङ्गे इत्येवरूपे सेवमानस्य मूलं नाम प्रायश्चित्तं । द्वितीये तृतीये भङ्गेभावनीयं भजना । क्वचित् प्रायश्चित्तं तामेव विविक्षुः प्रथमभङ्गगतामपि भावनामाहसलिंगेन सलिंगे सेवंते चरमं तु होइ बोधव्वं । सलिंग अन्नलिंगे देवी कुलकन्नगाचरिमं ।।
i
[भा. १६०१ ]
वृ- स्वलिङ्गेन स्वलिङ्गे वर्त्तमानायां यदि सेवते तदा तस्य भवति बोद्धव्यं प्रायश्चित्तं चरमं पाराञ्चितरूपं । स्वलिनान्यलिङ्गे इत्येर्वरूपेद्वितीये भङ्गे यदि सेवते देवीं राजाग्रमहिपीमुपलक्षणमेतत् । अन्थावा राजस्त्रियः कुलकन्यकांवा गाथायां विभक्तिलोपः प्राकृतत्वात् तदा प्रायश्चित्तंचरमं पाराञ्चित्तं । [ भा. १६०२ ] नवमं तु अमच्चीए विहवीए कुलच्चियाए मूलंतु । परलिंगे पासलिंगे सेवते होइ भयणाउ ॥
वृ- स्वलिङ्गेनामात्याया अमात्यभार्यायाः सेवनं प्रायश्चित्तं नवममनवस्थाप्यं विधवाया कुलच्चियाए इति कुलवध्वा उपलक्षणमेतत् अन्ययाश्चाविशेषितायाः प्राकृतस्त्रियाः सेवने मूलं पुनर्ब्रतारोपणं प्रायश्चित्तमुक्त्वा द्वितीयभङ्गे भजना तृतीये विवक्षुरिदमाह-परलिङ्गे स्वलिङ्गे वर्त्तमानाया सेवना भवति । इयं वक्ष्यमाणा भजना तामेवाह[भा. १६०३]
सदेससिस्सणीए सज्जति कुलच्चियाए चरमं तु ।
नवमं गणच्चिया संघच्चियाए मूलं तु ।।
वृ- सदेशायाः समानदेशोद्भवायाः तथा शिष्यिन्याः स्वहस्तदीक्षितायाः सज्जंती भगिनी तस्याः कुलच्चियाए इति समानकुलवर्तिन्यासेवने चरमं पारञ्चित्तं । समानगणवर्तिन्याः सेवनेन नवममनवस्थाप्यं समानसङ्घवर्तिन्या मूलं । सम्प्रति चतुर्थभङ्गभावनामाह
[भा. १६०४]
परलिंगेन परंमि उ मूलं अहवावि होइ भयणाउ ।
एएसिं भंगाणं जयणं वृच्छामि सेवाए ।।
वृ- परलिङ्गेन परलिंगेन वर्त्तमानायां यदिसेवते तदा मूलं अथवा भवत्येतेषां भङ्गानां भजना विकल्पना क्वचिद्भङ्गे द्वितीयपदेन सेवा कर्तव्या क्वचिन्नेत्यर्थः । तत्रयस्मिन् भङ्गे सेवा कर्तव्या तत्र सेवायां यतनां वक्ष्यामि | तामेवाह—
[ भा. १६०५ ]
Jain Education International
तत्थ विगिच्छाए विहिं निव्वितियमादियं अइक्कंते । उवभुत्तथेरसहितो अड्डाणादीसु तो पच्छा ।।
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org