________________
४७६
बृहत्कल्प-छेदसूत्रम् -२-३/९५
गिण्हाहि वा जंतुह एत्थ इट्ट, विनासधम्मीसु हि किं ममत्तं ॥ वृ-आर्य ! त्वमेव समान भागान कुरु, ततो यथाक्रमेण वयं ग्रहीष्यामः । यद्वा गृहाण यत् तवामीषां वस्त्राणांमध्ये 'इष्टम्' अभिरुचितम्, विनाशधर्मीणि हि-विनश्चरस्वभावानिवस्त्रादीनि वस्तूनि, अतः किं नाम तेषु ममत्वं विधीयते? ॥
अवमप्युक्तो यदि नोपरमते ततः को विधिः? इत्याह[भा.४३२७] तह वि अठियस्स दाउं, विगिचणोवहिए खरंटणया।
अक्खेसु होति गुरुगा, लहुगा सेसेसु ठाणेसु ॥ वृ-तथाप्यस्थितस्यतस्य तद्अभीष्टं वस्त्र दत्त्वा विवेचनं कर्त्तव्यम्, 'निर्गच्छ मदीयाद्गच्छात्' इति भणनीयमिति भावः । ततो यदिभूयोऽप्युपति-मिथ्यामे दुष्कृतम्, नपुनरेवंविधासयामीति; ततः 'खरण्ट ना' वक्ष्यमाणा कर्तव्या, प्रायश्चित्तं च दातव्यम् । किम् ? इत्याह-'अक्षेषु गुरुका भवन्ति' योब्रवीति अक्षान् पातयित्वा विभजत' तस्य चतुर्गुरुकम्। 'शेषेषुस्थानेषु क्षोत्रकरणाऽऽवलिका-मण्डलिकाविभाजनलक्षणेषु चतुर्लघुकम् ॥
अथ खरण्टनामुपदर्शयति[भा.४३२८] हिरन-दारं पसु-पेसवग्गं, जदा व उज्झित्तु दभे ठितो सि।
किलेसलद्धेसु इमेसु गेही, जुत्ता न कत्तुं तव खिंसणेवं ।। वृ- हिरण्यं च-सुवर्णं दाराश्च-कलत्रं हिरण्य-दारम्, पशवश्च-गो-महिषीप्रभृतयः प्रेष्याश्चकर्मकरास्तेषां वर्ग-समूहः, तमेवमादिकं परिग्रहं 'उज्झित्वा' तृणवत् परित्यज्य यदा किल त्वमेवंविधे 'दमे' संयमे स्थितोऽसि तदा साम्प्रतमेषु वस्त्रषु ‘क्लेशलब्धेषु' प्रभूतगृहपरिभ्रमणादिप्रयासप्राप्तेषु तव गृद्धि कर्तुं न युक्ता । एवं खिंसना तस्य कर्तव्या॥ [भा.४३२९] सम्मं विदित्ता समुवट्ठियं तु, थेरा सि तं चेव कदाइ देज्जा ।
अनेसि गाहे बहुदोसले वा, छोटूण तत्थेव करिति भाए॥ वृ-'सम्यग्' अपुनः करणेन समुपस्थितं विदित्वा ‘स्थविराः' सूरयः कदाचित् तस्यैव तद्' वस्त्रं दधुः । अथान्येषामपि बहूनां तद्वस्त्रग्रहणे ‘ग्राहः' महान् निर्बन्धः, “बहुदोसले वा' प्रभूतदोषवानसौ संयतो बहुभिः सह द्वेषवान्-विरोधविधायी यः स बहुद्वेषवानिति वा, ततस्तस्य दीयमानेऽन्येषां महदप्रीतिकमुपजायते; एवंविधं कारणं विचिन्त्य 'तत्रैव' तेषु वस्त्रषु मध्ये प्रक्षिप्य एकसहशान् भागान् कुर्वन्ति, ततो यथारत्नाधिकं गृह्णन्ति ॥ ___ एवं तावदनेकैरानीतानां वस्त्राणां परिभाजने विधिरुक्तः, अथ क्षपकेणानीतानां तेषामेव विधिमभिधित्सुराह[भा.४३३०] खमए लभ्रूण अंबले, दाउ गुलूण य सो वलिट्ठए ।
बेइ गुलु एमेव सेसए, देह जईण गुलूहिं वुच्चई। [भा.४३३१] सयमेव य देहि अंबले, तवजे लोयइ इत्थ संजए।
इइ छंदिय-पेसिओ तहिं, खमओ देइ लिसीण अंबले ॥ वृ.कोऽपि क्षपकः कुत्रापि भावितकुलादौ ‘अम्बराणि' वस्त्राणि लब्ध्वा यानि 'वरिष्ठानि' सर्वप्रधानानि वासांति तानि गुरुणां दत्त्वा ततो गुरुं ब्रवीति-एवमेव शेषाण्यपि मदानीतानि
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org