________________
उद्देशक ः १, मूलं-६, [भा. ११५२]
३०७ वृ-आगाद्वैः कुलादिभिः कारणैर्यदा 'ते' गुर्वादयस्तव स्वाधीना न भविष्यन्ति तदा कथं नाम त्वं करिष्यसि ? यथा वाऽसावन्धः स्थविरः । तथाहि[भा.११५३] अट्ठ सुय थेर अंधल्लगत्तणं अत्थि मे बहू अच्छी।
अप्पद्दण्ण पलित्ते, डहणं अपसत्थग पसत्थे । वृ-उज्जेनी नाम नगरी । तत्थ सोमिलो नामबंभणो परिवसइ, सोय अंधलीभूओ । तस्स य अट्ठ पुत्ता, तेसिं अट्ठ भज्जाओ । सो पुत्तेहिं भन्नति-अच्छीणं किरिया कीरउ । सो पडिभणइतुम अट्ठण्हं पुत्ताणं सोलस अच्छीणि, सुण्हाण वि सोलस, बंभणीए दोन्नि, एते चउत्तीसं, अन्नस्स य परियणस्स जाणि अच्छीणि तानि सव्वाणि मम, एते चेवपभूया । अन्नया घरं पलित्तं। तत्थ तेहिं अप्पइन्नेहिं सो नचतिओ नीणिउं तत्थेवरडंतो दड्डो । एस अपसत्यो दिलुतो । मा एवं डन्झिहिसि संसारे असुभकम्मेहिं॥इमो पसत्थो-तत्थेव अंधलयथेरो।नवरंतेन कारिया किरिया। सो मणुस्साणं भोगाणं आभागी जाओ । एवं तुमं पि पढित्ता कज्जाकजं वयाणित्ता संसारातो नित्थरिहिसि॥ ___अथगाथाक्षरार्थः-सोमिलस्थविरस्याष्टौ सुताः ।परंतस्यान्धवंबभूव । गाथायामन्धशब्दाद् "विद्युत्पत्रपीतान्धालः" प्राकृते स्वार्थिको लप्रत्ययः । स च पुतरैश्चक्षुश्चिकित्साकारणार्थमुक्तः सन् वक्ति-सन्ति मे पुत्रादीनांबहून्यक्षीणि, तैरेव मदीयं कार्यं सेत्स्यति ।अन्यदाच गृहे प्रदीपनकं लग्नं ततस्ते पुत्रादयः “अप्पद्दन्न" त्ति आत्मरक्षणपरास्त्वरितं प्रणष्टाः । स्थविरान्धस्य प्रतीप्ते गृहे दहनम् । एषोऽप्रशस्तो दृष्टान्तः । प्रशस्तस्तु विपरीतः, सचोपदर्शित एव । उपनययोजनाऽपि कृतैवेति ॥ इत्थमप्युक्तोऽसौ न प्रतिपद्यते श्रुताध्ययनम्, अतो भूयोऽपि करुणापरीतचेतसः सूरयः प्राहु:[भा.११५४] मा एवमसग्गाहं, गिण्हसु गिण्हसु सुयं तइयचक्टुं ।
किंवा तुमेऽनिलसुतो, न स्सुयपुव्वो जवो राया ।। वृ-सौम्य! मैवमसद्राहं गृहाण, गृहाण सूक्ष्म-व्यवहितादिष्वतीन्द्रियार्थेषु तृतीयचक्षुकल्पं श्रुतम् । किं वा त्वया न श्रुतपूर्वोऽनिलनरेन्द्रसुतो यवो राजा? ॥ कः पूनर्यवः ? इत्याह[भा.११५५] जव राय दीहपट्ठो, सचिवो पुत्तो य गद्दभो तस्स ।
धूता अडोलिया गद्दभेणछूढा य अगडम्मि। वृ-यवो नाम राजा । तस्य दीर्घपृष्ठ सचिवः । गर्दभश्च पुत्रः। दुहिता अडोलिका । सा च गर्दभेण तीव्ररागाध्युपपन्नेन अगडे' भूमिगृहे विषयसेवार्थंक्षिप्ता।तच्च ज्ञात्वावैराग्योत्तरङ्गितमनसो नरेन्द्रस्य प्रव्रजनम्।पुत्रस्नेहाच्चतस्योजयिन्यांपुनःपुनरागमनम्।अन्यदाचचेटरूपाणामडोलिकया क्रीडनं खरस्य च यवप्रार्थम् । ततश्चोपाश्रयः पुरुषः-कुम्भकारस्तस्य शालायामित्यक्षरार्थः । भावार्थ पुनरयम्[भा.११५६] पव्वयणंच नरिदे, पुनरागमऽहोलिखेलणं चेडा॥
जवपत्थणं खरस्सा, उवस्सओ फरुससालाए॥ वृ-उज्जेनी नगरी । तत्थ अनिलसुओ जवो नाम राया । तस्स पुत्तो गद्दभो नाम जुवराया। तस्स धूया गद्दभस्स जुवरनो भइणी अडोलिया णाम, सा य अतीवरूववती । तस्स य जुवरन्नो
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org