________________
८०
निशीथ-छेदसूत्रम् -१
आयरिओ पचुद्धारं करेति[भा. २३९] जति छिड्डा तति मासा, जा तिन्नी चतु लहु तु तेण परं ।
एवं ता करणंमी पुव्व कया सेवणे चेव ॥ चू. जति छिड्डाणि करेति तति मासलहु, जाव तिन्नि तेण परेणं चउलहु भवति एतं ताव पुव्वच्छिडुकरणे पच्छित्तं । पुव्वकतासेवणेचेवत्तिपुव्वकते एक्कमि वातपडिसेवणं करेइमासलहु, दोहिं दो मासलहु, तीहिं तिन्नि मासपहु, तेण परं चउलहु भवति ॥ [भा. २४०] कमढगमादी लहुगो, कासे य वियंभिएण पणगंतु।
एक्केक्कपदादो पुम, पसज्जणा होतिऽभिक्खणतो॥ चू. कमढं साहुजणपसिद्धं, आदि शब्दातो कंसभायणादी, एतेसु मासलहु । कासिअं खासियं, वियंभियं जंभातितं, च सद्दाओ छित्त-उससिअ-नीससिएसु अविहीए पणगं । एकेकपयाओ त्ति आत्मात्मीयपदात् अभीक्षणत उवरुवरिं पदं प्रसज्जति भवतीत्युक्तं भवति । सिस्साभिप्पातो किमत्थं पच्छित्तं दिज्जति ? एत्थ भन्नति - [भा. २४१] वास-सिसिरेसु वातो, बहिया सीतो गिहेसु य स उम्हो ।
विवरीओ पुण गिम्हे, दिय-राती सत्थमन्नोन्नं ।। चू. वास त्ति वरिसाकालो, सिसिरो शीतकालो, एतेसु वास-सिसिरेसु वाओ बहिया गिहाण सीअलो भवति, गिहेसुतु गृहाभ्यंतरेषु सोम्हो सोष्म, एवं तावत्कालद्वये । तव्विवरीतो पुण गिम्हे त्ति पुव्वाभिहितकालदुगाओ विवरीतो गिम्हे उम्हकाले गृहाभ्यंतरे सीतो वायुः बहिया उष्ण इति । दिय-राइ त्ति वास-सिसिरगम्हेसु एतं वाउलक्खणं दिवसओ वि रातीए वि।
अहवा दिवसओ वाऊ उण्हो भवति रातीए सीयलो भवति । सत्यं शस्त्रं, जं जस्स विनासकारणं तं तस्स सत्यं भन्नति, अन्योन्यशस्त्रं परस्परशस्त्रमित्यर्थः । वास-सिसिरगिहब्अंतरवाओ बहिवायस्स सत्थं, बहिवातो गिहवायस्स सत्थं । एवं गिम्हे वि। एवं दियवातो सव्वरि-वायस्, सव्वरि-वाओ य दिय-वायस्स ॥
जहेसिं वायाणं, अन्नोन्नसत्थकारणत्तं दिटुं[भा. २४२] एमेव देहवातो, बाहिरवातस्स होति सत्थं तु।
वियणादिसमुत्थो वि, यसउपत्ती सत्थमण्नस्स। चू. एमेव अवधारणे, दिलुतोपसंहारपदरिसणत्थे वा । देहवाओ त्ति सरीरवातः सो य च्छीयादिसु संख-संगपूरणे वा दितियादीपूरणे वा भवति । सो य बहिरवायस्स होइ सत्थं तु एवं वियणादिसमुत्थो वि यत्ति, “आदि" शब्दः वियणग-विहाण-तालयंटादिप्पदरिसणस्थ । स इति स्वेन स्वेन विधानेनोत्पन्नः, अन्योन्यशस्त्र विज्ञेयमिति । अनेन कारणेन प्रायश्चित्तं दीयत इति ॥ इमे य आय-संजमविराधनादोसा भवंति__ [भा. २४३] संपातिमादिघातो, आउ-वघाओ य फूम वीयंते।
दंडियमादी गहणं, खित्तादी बहिरकरणं वा। चू.वियणादिणा वीयंतस्स मच्छियादी संपातिमादिघातो भवति, एसा संजमविराधना।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org