________________
३७
प्राभृतं १, प्राभृतप्राभृतं -५ प्रकारेण पञ्चत्रिंशदधिकयोजनशतविषयायामपि प्रतिपत्तौसूत्रं भणितव्यं, तच्च सुगमत्वात्स्वयं भावनीयं एवं सव्वबाहिरेवित्ति एवं सर्वाभ्यन्तरमण्डल इव सर्वबाह्येऽपि मण्डले आलापको वक्तव्यः, नवरं जम्बूद्वीपस्थाने 'अवद्धलवणसमुदं ओगाहित्ता' इति वक्तव्यं, तच्चैवम्
____ 'जया णं सूरिए सव्ववाहिरं मंडलं उवसंकमित्ता वारं चरइ, तया णं अवडं लवणसमुदं ओगहित्ता चारंचरति, तया थराइंदियपमाणउब्भासगत्ति,' 'तयाण मिति वचनपूर्वकं रात्रिन्दिवपरिमाणं जबूद्वीपापेक्षया विपरीतं वक्तव्यं, यज्जम्बूद्वीपावगाहे दिवसप्रमाणमुक्तं तद्रात्रेद्रष्टव्यं यद्रात्रेस्तद्दिवसस्य, तच्चैवम्-'तया णं उत्तमकट्ठपत्ता उक्कोसिया अट्ठारसमुहुत्ता राई भवइ, जहन्ने दुवालसमुहुत्ते दिवसे भवइ', एवमुत्तरसूत्रेऽप्यक्षरयोजना भावनीया।
तदेवं परतीर्थिकप्रतिपत्तीरुपदर्यसम्प्रत्येतासांमिथ्याभावोपदर्शनार्थं स्वमतमुपदर्शयति
मू. (२७) वयं पुण एवं वदामो, ता जया णं सूरिए सव्वन्भंतरं मंडलं उवसंकमित्ता चारं चरति, तताणं जंबुद्दीवं असीतं जोयणसतंओगाहित्ता चारं चरति,तदाणं उत्तमकठ्ठपत्ते दिवसे भवति, जहणिया दुवालसमुहुत्ता राई भवति, एवं सब्वबाहिरेवि, नवरं लवणसमुदं तिन्नितीसे जोयणसते ओगाहित्ता चारंचरति। तताणं उत्तमकट्ठपत्ता उक्कोसियाअट्ठारसमुहुत्ताभवइजहन्नए दुवालसमुहत्ते दिवसे भवति, गाथाओ भाणितव्वाओ।
वृ. 'वयंपुण'इत्यादि, वयंपुनरुत्पन्नकेवलज्ञानदर्शना एवं वक्ष्यमाणप्रकारेणवदामः,तमेव प्रकारमाह-यदा सूर्य सर्वाभ्यन्तरं मण्डलमुपसंक्रम्य चारं चरति तदा जम्बूद्वीपमशीत्यधिकं योजनशतमवगाह्य चारं चरति, तदा चोत्तमकाष्ठाप्राप्त उत्कर्षकोऽष्टादशमुहूर्तो दिवसो भवति, सर्वजघन्या द्वादशमुहूर्त्ता रात्रि, ‘एवं सव्वबाहिरेवित्ति एवं सर्वाभ्यन्तरमण्डल इव सर्वबाह्येऽपि मण्डले आलापको वक्तव्यः, सचैवम्- 'जयाणंसव्वबाहिरंमं० इति, नवरमिति सर्वबाह्यमण्डलगतादालापकादस्यालापकस्य विशेषोपदर्शनार्थ, तमेव विशेषमाह-'तयाणंलवणसमुदं तिन्नि तीसे जोयणसए ओगाहित्ता चारं चरइ, तया णं उत्तमकट्ठपत्ता उक्कोसिया अट्ठारसमुहुत्ता राई भवति, जहन्नए दुवालसमुहुत्ते दिवसे भवइ' इति, इदं च सुगमं, क्वचित्तु ।
-'सव्वबाहिरेवी' त्यदिदेशमन्तरेण सकलमपि सूत्रंसाक्षाल्लिखितंदृश्यते, ‘गाहाओभाणियव्वाओ' अत्रापि काश्चन प्रसिद्धा विवक्षितार्थसङ्गङ्ग्राहिका गाथाः सन्ति ता भाणितव्याः, ताश्च सप्रति व्यवच्छिन्ना इति न वा अपितुं व्याख्यातुंवा शक्यन्ते, यथासम्प्रदायं वाच्या इति ।।
प्राभृतं-१, प्राभृ प्राभृतं-५ समाप्तम्
- प्राभृतं प्राभृतं-६:तदेवमुक्तं पञ्चमंप्राभृतप्राभृतं, सम्प्रति षष्ठंवक्तव्यं, तस्य चायमर्थाधिकारः-कियन्मात्रं क्षेत्रमेकेन रात्रिन्दिवेन सूर्यो विकम्पते इति, ततस्तद्विषयं प्रश्नसूत्रमाह
मू. (२८)ता केवतियं (ते) एगमेगेणंरातिदिएणं विकंपइत्ता २ सूरिए चारंचरतिआहितेत्ति वदेज्जा ?, तत्थ खलु इमाओ सत्त पडिवत्तीओ पन्नत्ताओ, तत्थगे एवमाहंसु-ता दो जोयणाई अद्धदुचत्तालीसंतेसीतसयभागे जोयणस्स एगमेगेणं रातिदिएणं विकंपइत्ता २ सूरिए चारंचरति, एगे एवमाहंसु १ । एगे पुण एवमाहंसुता अड्डातिञ्जाइंजोयणाई एगमेगेणं राइदिएणं विकंपइत्ता
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org