________________
पद-२०, उद्देशकः, द्वारं - ४
११३ ईशानन्तदेवानां तेषूत्पादाविरोधात्, तेषु चोत्पन्ना न केवलिप्रज्ञप्तं धर्मं लभन्ते श्रवणतया, श्रवणेन्द्रियस्याभावात्, शेषं सर्वनैरयिकवत्, एवं 'जाव थणियकुमारा' इति एवमसुरकुमारोक्तेन प्रकारेण तावद्वक्तव्यं यावत्स्तनितकुमाराः ।
मू. (५०२) पुढवीकाइएणंभंते! पुढवीकाइएहितो अनंतरंउव्वट्टित्तानेरइएसुउववजेजा गोयमा! नो इणढे समढे, एवं असुरकुमारेसुवि, जाव थणियकुमारेसुवि । पुढवीकाइएणं भंते! पुढवीकाइएहितोअनंतरंउव्वट्टितता पुढवीकाइएसु उववजेज्जा?, गोयमा! अत्यंगतिएउववजेजा अत्यंगतिए नो उववजेज्जा, जेणं भंते ! उववजेजा सेणं केवलिपन्नत्तं धम्म लभेजा सवणयाए?, गोयमा ! नो इणढे समढे । एवं आउक्काइआदिसु निरंतरं भाणिव्वं जाव चउरिदिएसुं।।
पंचिंदियतिरिक्खजोणिमणुस्सेसु जहा नेरइए । वाणमंतरजोइसियवेमाणिएसु पडिसेहो एवं जहा पुढवीकाओ भणिओ तहेव आउक्काइओवि, जाव वणस्सइकाइओवि भाणियव्यो।
तेउक्काइएणंभंते! तेउकाइएहितो अनंतरं उब्वट्टित्ता नेरइएसु उववजेजा ?, गोयमा! नो इणढे समटे, एवं असुरकुमारेसुवि, जाव थणियकुमारेसु, पुढवीकाइअआउवाउतेउवणबेइंदियतेइंदियचउरिदिएसु अत्थेगतिए णो उववजेद्जा,
जेणंभंते ! उववजेजा सेणं केवलिपन्नत्तं धम्मलभेजा सवणयाए?, गोयमा! नो इणढे समढे ।तेउक्काइएणंभंते! तेउकाइएहितो अनंतरंउव्वट्टित्तापंचिंदियतिरिक्खजोणिएसुउववजेजा गोयमा! अत्थेगइए उववजेजा अत्थेगइए नो उववजा,
सेणं केवलिपनत्तं धम्मं लभेजा सवणयाए?, गोयमा! अत्यंगइए लभेजा अत्येगइए नो लभेजा, जेणंभंते ! केवलिपन्नत्तं धम्मलभेजा सवणयाए सेणं केवलिंबोहिं बुज्झेजा?, गोयमा नो इणढे समढे ॥ मणुस्सवाणमंतरजोइसियवेमाणिएसु पुछा, गोयमा! नो इणढे समढे । एवं जहेव तेउक्काइए निरंतरं एवं वाउकाइएवि।
वृ. पृथिवीकायिका नैरयिकेषु देवेषु च प्रतिषिध्यन्ते, तेषां विशिष्टमनोद्रव्यासंभवतस्तीव्रसंक्लेशविशुद्धाध्यवसायाभावात्, शेषेषुतुसर्वेष्वपिस्थानेषु उत्पद्यन्ते, तद्योग्याध्यवसायस्थानसंभवात्, तत्रापिचतिर्यक्पञ्चेन्द्रियेषुमनुष्येषुचनैरयिकवद्वक्तव्यं, एवमप्कायिका वनस्पतिकायिकाश्च वक्तव्याः।
तेजस्कायिका वायुकायिकाश्चमनुष्येष्वपि प्रतिषेधनीयाः, तेषामानन्तर्येणंमनुष्येषूत्पादासंभवात्, असंभवश्च क्लिष्टपरिणामतया मनुष्यगतिमनुष्यानुपूर्वमनुष्यायुर्बन्धासंभवात्, तिर्यक्पञ्चेन्द्रियेषूत्पन्नाः केवलिप्रज्ञप्तं धर्मं श्रवणतया लभेरन्, श्रवणेन्द्रियस्य भावात्,
पुनस्तां केवलिकी बोधिं नावबुध्येरन्, संक्लिष्टपरिणामत्वात्।
मू. (५०३) बेइंदिए णं भंते ! बेइंदिएहितो अनंतरं उब्वट्टित्ता नेरइएसु उववजेजा ?, गोयमा ! जहा पुढवीकाइआ । नवरं मणुस्सेसु जाव मनपज्जवनाणं उप्पाडेजा । एवं तेइंदिया चउरिदियावि जाव मनपञ्जवनाणं उप्पाडेजा । जे णं मनपजवनाणं उप्पाडेजा से णं केवलनाणं उप्पाडेजा ?, गोयमा ! नो इणढे समढे।
वृ.द्वित्रिचतुरिन्द्रियाः पृथिवीकायिकवत्देवनैरयिकवर्जेषुशेषेषु सर्वेष्वपिस्थानेषूत्पद्यन्ते,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org