Page Text
________________
प्रतिपत्तिः-१, सर्ववस्तुपर्यायप्रपञ्चसाक्षात्कारिणी वित्रप्तिरुल्लसति, उक्तञ्ज॥१॥ “यथा जात्यस्य रत्नस्य, निशेषमलहानितः ।
स्फुटैकरूपाऽभिव्यक्तिर्विज्ञप्तिस्तद्वदात्मनः ।।" इति । येऽज्ञानिनस्ते द्वयज्ञानिनस्त्र्यज्ञानिनोवा, तत्र येद्वयज्ञानिनस्तेमत्यज्ञानिनः श्रुताज्ञानिनः, येत्यज्ञानिनस्ते मत्यज्ञानिनः श्रुताज्ञानिनो विभङ्गज्ञानिनश्च । योगद्वारे मनोयोगिनो वाग्योगिनः काययोगिनोऽयोगनश्च, तत्रायोगिनः शैलेशीमवस्थां प्रतिपन्नाः, उपयोगद्वारमाहारद्वारं च द्वीन्द्रियवत्, उपपात एतेष्वध-सप्तमनरकादिवर्जेभ्यः, उक्तञ्च॥१॥ “सत्तममहिनेरइया तेऊ वाऊ अंतरूव्वट्टा ।
नवि पावे माणुस्सं तहेवऽसंखाउया सव्वे ।।" इति, स्थितिद्वारेजघन्यतः स्थितिरन्तर्मुहूर्तमुत्कर्षतस्त्रीणिपल्योपमानि, समुद्घातमधिकृत्य मरणचिन्तायांसमवहता अपिम्रियन्तेअसमवहताअपि, च्यवनद्वारेऽनन्तरमुदृत्य सर्वेषु नैरयिकेषु सर्वेषुचतिर्यग्योनिषुसर्वेषुमनुष्येषु सर्वेषु देवेष्वनत्तरोपपातिकपर्यवसानेषुगच्छन्ति, अत्थेगइया सिझंति जावअंतं करेंति' इति, अस्तीति निपातोऽत्र बहुवचनार्थ, सन्त्येककनिष्ठितार्था भवन्ति यावत्करणात् “बुज्झंति मुचंति परिनिव्वायंति सव्वदुक्खाणमंतं करेंती"ति द्रष्टव्यं, तत्राणिमाद्यैश्वर्याप्ता तथापि मनुष्यकृत्यापेक्षया निष्ठितार्था इति ।
असर्वविदोऽपि कैश्चित्सिद्धा इष्यन्ते ततो मा भूत्तेषु संप्रत्यय इति तदपोहायाह
'बुध्यन्ते' निरावरणत्वात्केवलावबोधेन समस्त वस्तुजातम्, एते चासिद्धा अपि भवस्थकेवलिन एवंभूता वर्तन्ते तन्न मा भूदेतेष्वेव प्रतीतिरित्याह- 'मुच्यन्ते' पुण्यापुण्यरूपेण कृच्छ्रेण कर्मणा, एतेऽपि चापरिनिर्वृत्ता एव परिष्यन्ते-'मुक्तिपदे प्राप्ता अपि तीर्थनिकारदर्शनादिहागच्छन्तीति वचनात्, ततो मा भूत्तद्गोचरा मन्दमतीनां धीरित्याह-'परिनिर्वान्ति' विध्यात-समस्तकर्महुतवहपरमाणवो भवन्तीति, किमुकतं भवति?-सर्वदुःखानां शारीरमानसभेदामन्तंविनाशं कुर्वन्ति, अत एव गत्यागतिद्वारे चतुरागतिकाः पञ्चगतिकाः, सिद्धगतावपि गमनात्, ‘परीत्ताः' प्रत्येकशरीरिणः ‘सङ्ग्येयाः' सङ्ख्येयकोटीप्रमाणत्वात्प्रज्ञप्ताः, हे श्रमण! हे आयुष्मन्!।
उपसंहारमाह-'सेत्तं मणुस्सा' ।अघुना देवानाह
मू. (५०) से किं तं देवा ?, देवा चउबिहा पन्नता, तंजहा-भवणवासी वाणमंतरा जोइसाय वेमाणिया।से किंतंभवणवासी?, २ दसविधा पन्नत्ता, तंजहा-असुराजाव थणिया, सेतंभवणवासी से किं तं वाणमंतरा ?, २ देवभेदो सव्वो भाणियव्वोजावते समासतो दुविहा पन्नत्ता, तंजहा-पज्जत्ता य अपजत्ता य, तओ सरीरगा-वेउविए तेयए कम्मए। _ ओगाहणा दुविधा- भवधारणिज्जा य उत्तरवेउब्विया य, तत्थ णं जा सा भवधारणिजा सा जहन्नेणं अंगुलस्स असंखेजभागं उक्कोसेणं सत्त रयणीओ, उत्तरवेउव्विया जहन्नेणं अंगुलसंखेजति० उक्कोसेणं जोयणसयसहस्सं, सरीरगा छण्हं संघयणाणं असंघयणी नेवठ्ठी नेव छिरा नेवण्हारू नेव संघयणमथि।
जे पोग्गला इट्ठा कंता जाव ते तेसिं संघायत्ताए परिणमंति, किंसंठिता?, गोयमा ! दुविहा पन्नत्ता, तंजहा-भवधारणिज्जा य उत्तरवेउव्विया य, तत्थ णं जे ते भवधारणिज्जा तेणं
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003313 |
| Book Title | Agam Suttani Satikam Part 09 Jivajivabhigam |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 532 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_jivajivabhigam |
| File Size | 12 MB |