________________
५०२
जीवाजीवाभिगमउपाङ्गसूत्रम् सर्व०/५/३९० सकृद्वैक्रियकरमेएतावताकालेनपुनर्वैक्रियकरणात्मानवदेवेषु भावात्, उत्कर्षतोवनस्पतिकालः प्रकट एव, आहारकशरीरिमो जघन्येनान्तर्मुहूर्त, सकृत्करणे एतावता कालेन पुनः करणात, उत्कर्षतोऽनन्तं कालं यावदपार्द्ध पुद्गलपरावर्त, तैजसकार्मणशरीरयोर्द्विधाऽपि नास्त्यन्तरं।
____ अल्पबहुत्वचिन्तयां सर्वस्तोका आहारकशरीरिणः, उत्कर्षतोऽपि सहस्रपृथक्त्वेन प्राप्यमाणत्वात्, तेभ्यो वैक्रियशरीरिणोऽसङ्खयेयगुणाः,इहानन्तानामपिजीवानांयस्मादेकमौदारिकं शरीरंततःसएक औदारिकशरीरी परिगृह्यतेततोऽसङ्ख्येयगुणाएवौदारिकशरीरिणोनानन्तगुणाः, आह च मूलटीकाकारः
“औदारिकशरीरिभ्योऽशरीरा अनन्तगुणाः, सिद्धानामनन्तत्वात्, औदारिकशरीरिणां चशीरापेक्षयाऽसङ्खयेयत्वा"दिति, तेभ्योऽशरीरिणोऽनन्तगुणाः, सिद्धानामनन्तत्वात्, तेभ्यस्तैजसशरीरिणः कार्मणशरीरिणश्चानन्तगुणाः, स्वस्थानेतु द्वयेऽपिपरस्परंतुल्याः, तैजसकार्मणयोः परस्पराविनाभावात्, इह तैजसशरीरं कार्मणशरीरं च निगोदेष्वपि प्रतिजीवं विद्यत इति सिद्धेभ्योऽप्यनन्तगुणत्वम्। उपसंहारमाह-'सेतंछविहा सव्वजीवापन्नत्ता' ।।उक्ताः षड्विधाः सर्वजीवाः, सम्प्रति सप्तविधानाह
पञ्चमी सर्वजीवा प्रतिपत्तिः समाप्ता
-षष्ठी सर्वजीवा प्रतिपत्तिः:मू. (३९१) तत्थ जे ते एवमाहंसु सत्तविध सव्वजीवा पं० ते एवमाहंसु, तंजहापुढविकाइया आउकाइया तेउकाइया वाउकाइया वणस्सतिकाइया तसकाइया अकाइया । संचिट्ठणंतराजहा हेट्ठा । अप्पाबहु० सव्वत्थोवातसकाइया तेउकाइया असंखेज्जगुणा पुढविकाइया विसे० आउ० विसे० वाउ० विसेसा० सिद्धा अनंतगुणा वणस्सइकाइया अनंतगुणा ।
वृ. 'तत्थ जेते'इत्यादि, तत्र येतेएवमुक्तवन्तः सप्तविधाः सर्वजीवाः प्रज्ञप्तास्ते एवमुक्तवन्तस्तद्यथा-पृथिवीकायिका अप्कायिकाः तेजस्कायिका वायुकायिका वनस्पतिकायिकाः त्रसकायिकाः अकायिकाश्च । पृथिवीकायिकादीनां कायस्थितिरन्तरमल्पबहुत्वं च प्रागेव भावितमिति न भूयो भाव्यते॥
मू. (३९२) अहवास त्तविहा सव्वजीवा प० तंजहा-कण्हलेस्सा नीललेस्सा काउलेस्सा तेउलेस्सा पम्हलेस्सा सुक्कलेस्सा अलेस्सा।
कण्हलेसे णं भंते ! कण्हलेसत्ति कालओ केवचिरं होइ, गोयमा! ज० अंतो० उक्को० तेत्तीसंसागरोवमाइं अंतोमुत्तमब्भहियाई, नीललेस्सेणंजह० अंतो० उक्को० दस सागरोवमाइं पलिओवमस्स असंखेजतिभागअब्भहियाई, काउलेस्सेणंभंते!०, जह० अंतो० उक्को० तिन्नि सागरोवमाइं पलिओवमस्स असंखेज्जतिभागमभहियाई।।
तेउलेस्से णं भंते !, जह० अं० उक्को० दोन्नि सागरोवमाइं पलिओवमस्स असंखेजइभागमब्भहियाई, पम्हलेसे णं भंते ! जह० अंतो० उक्को० दस सागरोवमाई अंतोमुत्तमब्भहियाई, सुक्कलेसे णं भंते !o?, जहन्नेणं अंतो० उक्कोसेणं तित्तीसं सागरोवमाई अंतोमुत्तमब्भहियाई, अलेस्से णं भंते ! सादीए अपज्जवसिते। कण्हलेसस्स णं भंते ! अंतरं कालओ केवचिरं होति ?, जह० अंतो० उक्को० तेत्तीसं
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org