________________
प्रतिपत्तिः -३, दीव०
३८९
यामया जाव पडिरूवा, सुप्पभमहप्पभा य दो देवा महिद्दीया जाव परिवसंति, से एतेणं० सव्वं जोतिसंतं चेव जाव तारा।
खोयवरण्णं दीवं खोदोदे नाम समुद्दे वट्टे वलया० जाव संखेज्जाइंजोयणसतपरिक्खेवेणं जाव अडे, गोयमा ! खोदोदस्स णं समुदस्स उदए जहा से० आसलमांसलपसत्थवीसंतनिद्धसुकुमालभूमिभागे सुच्छिन्ने सुकट्ठलट्ठविसिट्ठनिरुवहयाजीयवावीतसुकासजपयत्तनिउणपरिकम्मअणुपालियसुवुडिवुड्डाणंसुजाताणं लवणतणदोसवज्जियाणं नयायपरिवड्डियाणं निम्मातसुंदराणं रसेणं परिणयमउपीणपोरभंगुरसुजायमधुररसपुप्फविरिइयाणं उवद्दवविवजियाणं सीयपरिफासियाणं अभिणवतवग्गाणं अपालिताणं तिभायणिच्छोडियवाडिगाणं अवनितमूलाणं गंठिपरिसोहिताणं कुसुलणरकप्पियाणं उव्वणं जाव पोंडियाणं बलवगणरजत्तजंतपरिगालितमेत्ताणं खोयरसे होज्जा वत्थपरिपूए चाउज्जातगसुवासिते अहियपत्थलहुके वण्णोववेते तहेव, भवे एयासवे सिया? नो तिणढे समढे, खोयरसस्सणं समुदस्स उदए एत्तो इट्टतरए चेव जाव आसाएणं प० पुण्णभद्दमाणिभदाय (पुण्णपुण्णभद्दा) इत्थ दुवे देवा जाव परिवसंति, सेसं तहेव, जोइसं संखेजं चंदा०॥
वृ. 'खीरोदण्णं समुद्द'मित्यादि, क्षीरोदं णमिति पूर्ववत् समुद्रं घृतवरो नाम द्वीपो वृत्तो वलयाकारसंस्थानसंस्थितः सर्वतः समन्तात्संपरिक्षिप्य तिष्ठति, अत्रापि चक्रवालविष्कम्भपरिक्षेपपद्मवरवेदिकावनषण्डद्वारान्तरप्रदेशजीवोपपातवक्तव्यता पूर्ववत् । सम्प्रति नामनिमित्तमभिधित्सुराह- ‘से केणटेण'मित्यादि, अथ केनार्थेन भदन्त ! एवमुच्यते-घृतवरो द्वीपोघृतवरो द्वीपः भगवानाह-गौतम ! घृतवरे द्वीपे 'तत्थ तत्त देसे तहिं' इत्यादि, अरुणवरद्वीपवत्सर्वं तावद्वक्तव्यं यावत् ‘वानमंतरा देवाय देवीओ य आसयंति सयंति यावद् विहरंति' इति, नवरं वाप्यादयोघृतोदकपरिपूर्णाइतिवक्तव्याः, तथापर्वताः पर्वतेष्वासनानिगृहकाणि गृहकेष्वासनानि मण्डपका मण्डपकेषु पृथ्वीशिलापट्टकाः सर्वात्मना कनकमया इति वक्तव्यं, कनककनकप्रभौ चात्र देवी यथाक्रमं पूर्वार्धापरार्धाधिपती महर्द्धिको यावत्पल्योपमस्थितिकौ परिवसतः ततो घृतोदक- वाप्यादियोगाद् घृतवर्णदेवस्वामिकत्वाच घृतवरो दीप इति, तथा चाह- ‘से एएणद्वेण मित्यादि चन्द्रादित्यादिसङ्ख्यासूत्र प्राग्वत् । ___'घयवरण्णं दीव'मित्यादि,घृतवरंद्वीपंघृतोदो नाम समुद्रोवृत्तोवलयाकारसंस्थानसंस्थितः सर्वतः समन्तात्संपरिक्षिप्य तिष्ठति, शेषं तथा घृतवरस्य द्वीपस्य यावज्जीवोपपातसूत्रम् ।
इदानीं नाननिमित्तमभिधित्सुराह-'सेकेणटेण'मित्यादि, अथ केनार्थेन भदन्त! एवमुच्यतेघृतोदः समुद्रो घृतोदः समुद्रः ? इति, भगवानाह-गौतम ! घृतोदस्य समुद्रस्योदकं स यथा नाम सकललोकप्रसिद्धः शारदिकः' शरत्कालभावी घोघृतवरस्यमण्ड:-घृतसङ्घातस्य यदुपरिभागस्थितं घृतं स मण्ड इत्यभिधीयते सार इत्यर्थः, तथा चाह मूलटीकाकारः–“घृतमण्डो घृतसार" इति, सुकथितो यथाऽग्निपरितापतापितः, तदानामद्वारकः (उद्दावः)-स्थानान्तरेष्वद्याप्यसक्रमितः सद्योविस्यन्दितः-तत्कालनिष्पादितो विश्रान्तः-उपशान्तकचवरः सल्लकीकर्णिकारपुष्पवर्णाभो वर्णेनोपपेतो गन्देन रसेन स्पर्शेनोपपेत आस्वादनीयो विस्वादनीयो दीपनीयो मदनीयो बृहणीयः सर्वेन्द्रियगात्रग्रह्लादनीयः, एकमुक्ते गौतम आह–'भवेएयारूवे' भवेद्घृतोदस्य समुद्रस्योदकमेत
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org