________________
१०८
औपपातिकउपाङ्गसूत्रम्-१९ यस्यास्तिस दृष्टलाभिकः, अदिठ्ठलाभिए तितत्रादृष्टस्यापिअपवरकादिमध्यान्निर्गतस्य श्रोत्रादिभि कृतोपयोगस्य भक्तादेरद्दष्टाद्वा पूर्वमनुपलब्धादायकाल्लाभो यस्यास्ति स तथा, 'पुट्ठलाभिए'त्ति पृष्टस्यैव हे साधो! किंतेदीयत इत्यादिप्रश्नितस्य योलामः सयस्यास्ति सतथा, 'अपुट्ठलाभिए'त्ति उक्तविपर्ययादिति, भिक्खालाभिए त्तिभिक्षेव भिक्षातुच्छमविज्ञातवातल्लाभोग्राह्यतयायस्यास्ति स भिक्षालाभिकः, 'अभिक्खलाभिए'त्ति उक्तविपर्ययात्, 'अण्णगिलायए'त्ति अन्नं-भोजनं विना ग्लायति अन्नग्लायकः, स चाभिग्रहविशेषात् प्रातरेव दोषानभुगिति, 'ओवणिहिए'त्ति उपनिहितं यथा कथञ्चित् प्रत्यासनीभूतं तेन चरति यः स औपनिहितिकः उपनिधिना वा चरतीत्यौपनिधिकः।
___ 'परिमियपिंडवाइए'त्ति परिमितपिण्डपातः-अर्द्धपोषादिलाभो यस्यास्ति स तथा, 'सुद्धेसणिए'त्ति शुद्धैषणा शङ्कादिदोषरहितता शुद्धस्य वा निर्व्यञ्जनस्य कूरादेरेषणा यस्यास्ति स तथा, 'संखादत्तिए'तति सङ्ख्याप्रधाना दत्तयो यस्य स तथा, दत्तिश्च एकक्षेपभिक्षालक्षणा।
मू. (१९-वर्तते) से किं तं रसपरिचाए ?, २ अनेगविहे पन्नत्ते, तंजहा-निव्वितिए पमीअरसपरिच्चाएआयंबिलए आयामसित्यभोई अरसाहारे विरसाहारे अंताहारेपंताहारेलूहाहारे, से तं रसपरिचाए
से किं तं कायकिलेसे?, २ अनेगविहे पन्नते, तंजहा-ठाणठितिए ठाणाइए उक्कडुआसणिए पडिमट्ठाई वीरासणिए नेसज्जिए दंडायए लउडसाई आयावए अवाउडए अकंडुअए अनिळूहए सव्वगायपिकम्मविभूसविप्पमुक्के, से तं कायकिलेसे।।
से किं तं पडिसंलीनया ?, २ चउव्विहा पन्नत्ता, तंजहा-इंदिअपडिसंलीनया कसायपडिसंलीनया जोगपडिसंलीनया विवित्तसयनासनसेवनया।
___वृ.निध्वियतिए'त्तिनिर्गतघृतादिविकृतिकः, ‘पणीयरसपरिचाई प्रणीतरसंगलघृतदुग्धादिबिन्दुः, 'आयंबिलए त्तिआयाम्लम्-ओदनकुल्माषादि, 'आयामसित्यभोइ'त्तिअवश्रावणगतसिकथभोक्ता 'अरसाहारे'त्ति अरसो-हिङ्गादिभिरसंस्कृतआहारोयस्यसतथा, विरसाहारे त्ति विगतरसः-पुराणधान्यौदनादि, अंताहारे'त्ति अन्तेभवमन्त्यं-जघन्यधान्यं वल्लादि, 'पंताहारे'त्ति प्रकर्षेणान्त्यं वल्लाद्येव भुक्तावशेषं पर्युषितं वा, ‘लूहाहारे'त्ति रूक्षं-रूक्षस्वभावं, कवचित् 'तुच्छाहारे'त्ति दृश्यते तत्र तुच्छोऽल्पोऽसारश्च।
'ठाणट्टिइए'त्ति स्थानं-कायोत्सर्गस्तेन स्थितिर्यस्य स स्थानस्थितिकः, पाठान्तरेण 'ठाणाइए'त्ति स्थानं-कायोत्सर्गस्तमतिगच्छति-करोतीति स्थानातिगः, 'उक्कुडुयासणिए'त्ति प्रतीतं, 'पडिमट्ठाईत्ति प्रतिमा मासिक्यादयः, 'वीरासणिए'त्ति वीरासनं-सिंहासननिविष्टस्य भून्यस्तपादस्य सिंहासनापनोदेयाशमवस्थानं तद्यस्यास्तिसवीरासनिकः, नेसजिए'त्तिनिषद्या पुताभ्यां भूम्यामुपवेशनं तया चरति नैषधिकः, 'दडायए लगंडसाईत्ति क्वचिश्यते तत्र दण्डस्येवायतम्-आयामोयस्यास्तिस दण्डायतिकःलगण्डं-वक्रकाष्ठंतद्वच्छेतेयःस लगण्डशायी तस्य पार्णिकाशिरांस्येव पृष्ठमेव वा भूमौ लगतीति ।
'आयावए'त्तिआतापयति-शीतादिभिर्देहं सन्तापयतीत्यातापकः,आतापनाचत्रिविधा भवति-निष्पन्नस्योत्कृष्टाऽनिष्पन्नस्य मध्यमा ऊर्ध्वस्थितस्य जघन्या, निष्पन्नातापनाऽपि
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org