Page Text
________________
२९८
भगवतीअङ्गसूत्रं (२) २०/-/५/७८७ लघुष्णपदाभ्यां ४, एवं लघुशी-तोष्णपदैरिति ४ एवमेतेऽपि षोडश १६, एतेवदर्शयति
“एवंगुरुएणंएगत्तएण'मित्यादि, तथाकर्कशादिनैकवचनान्तेनगुरुपदेनच बहुवचनान्तेनैत एव, तथा गुरूष्णाभ्यां बहुवचनान्ताभ्यामेत एव ४, एवं गुरुशीतभ्यां ४, एवं गुरुशीतोष्णैः४ एवंचैतेषोडश, तथा गुरुलघुभ्यां बहुवचनान्ताभ्यामेतएव ४, एवंगुरुलघूष्णैः ४, एवंगुरुलघुशीतैः ४, एवं गुरुलघुशीतोष्णैः ४, एतेऽपि षोडश, सर्वेऽप्यादित एते चतुःषष्टि 'कक्खडमउएहिं एगत्तेहिं'ति कर्कशमृदुपदाभ्यामेकवचनवद्भयां चतुःषष्टिरेते भङ्गा लब्धा इत्यर्थः, 'ताहे'त्ति तदनन्तरं 'कक्खडेणं एगत्तएणं'ति कर्कशपदेनैकत्वगेन एकवचनान्तेनेत्यर्थः 'मउएणं पोहत्तएणं'ति मृदुकपदेन पृथक्त्वगेनानेकवचनान्तेनेत्यर्थः “एते चेव'त्ति एतं एव पूर्वोक्तक्रमाच्चतुःषष्टिभङ्गकाः कर्तव्या इति।
'ताहेकक्खडेण'मित्यादि, 'ताहे'त्ति ततः कर्कशपदेन बहुवचनान्तेन मृदुपदेन चैकवचनान्तेन चतुःषष्टिर्भङ्गाः पूर्वोक्तक्रमेणैवकर्वयाः, तत्चैतानेवकर्कशमूदुपदाभ्यांबहुवचनान्ताभ्यां पूर्ववच्चतुष्पष्टिभङ्गाः कर्तव्याः एताश्चादितश्चतश्चतुःषष्टयो मीलिता द्वे शते षटपञ्चाशदधिते स्यातामिति । एतदेवाह-'सव्वे ते अट्ठफासे दो छप्पन्ना भंगसया भवंति'त्ति, . 'बारसछन्नउया भंगसया भवंति'त्ति बादरस्कन्धे चतुरादिकाः स्पर्शा भवन्ति, तत्र च चतुःस्पर्शादिषु क्रमेण षोडशानामष्टाविंशत्युत्तरसतस्य चतुरशीत्यधिकशतत्रयस्य द्वादशोत्तरशतपञ्चकस्य षट्पञ्चाशदधिकशतद्वयस्य च भावाद्यथोक्तं मानं भवतीति ।
मू. (७८८) कइविहेभंते! परमाणुपं०?, गोयमा! चउविहेपरमाणुप०तं०-दव्वपरमाणु खेत्तपरमाणू कालपरमाणू भावपरमाणू। ... दवपरमाणु णं भंते ! कइविहे प०?, गोयमा ! चउविहे प० तं०-अच्छेने अभेजे अडझे अगेन्झे, खेत्तपरमाणू णं भंते ! कइविहे प०?, गोयमा ! चउबिहे प० तं०-अणद्धे अमझे अपदेसे अविभाइणे।
कालपरमाणू पुच्छा, गोयमा! चउब्विहे प० तं०-अवन्ने अगंधे अरसे अफासे।
भावपरमाणू णं भंते ! कइविहे प०?, गोयमा ! चउविहे प० तं०-वन्नमंते गंधमंते रसमंते फासमंते । सेवं भंते २ तिजाव विहरति ॥
वृ. परमाण्वाधिकारादेवेदमाह-'कईत्यादि, तत्र द्रव्यरूपः परमाणुद्रव्यपरमाणु:एकोऽणुर्वर्णादिभावानामविवक्षणात् द्रव्यत्वस्यैवविवक्षणादिति, एवं क्षेत्रपरमाणुः-आकाशप्रदेशः कालपरमाणुः समयः भावपरमाणुः-परमाणुरेव वर्णादिभावानां प्राधान्यविवक्षणात् सर्वजघन्यकालत्वादि। ___'चउविहे'त्ति एकोऽपिद्रव्यपरमाणुर्विवक्षयाचतुःस्वभावः 'अच्छेज्जत्तिछेद्यः-शादिना लतादिवत्तन्निषेधादच्छेद्यः 'अभेज'त्ति मेद्यः-शूच्यादिना चर्मवत्तन्निषेधादभेद्यः ‘अडझे'त्ति आदाह्योऽग्निना सूक्ष्मत्वात्, अत एवाग्राह्यो हस्तादिना।
'अणद्धेत्ति समसङ्घयावयवाभावात् अमज्झे त्तिविषमसङ्घयावयवाभावात् 'अपएसेत्ति निरशोऽवयवाभावात् 'अविभाइणे'त्ति अविभागेन निवृत्तोऽविभागिम एकरूप इत्यर्थः विभाजयितुमशक्यो वेत्यर्थः॥
शतकं-२० उद्देशकः-५ समाप्तः
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003310 |
| Book Title | Agam Suttani Satikam Part 06 Bhagvati |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 532 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_bhagwati |
| File Size | 12 MB |