________________
२५३
शतकं-१८, वर्गः-, उद्देशकः-४ पह्रियमाणश्चतुष्पर्यवसितो भवति स कृतयुग्ममित्यभिधीयते, यत्रापि राशौ चतूरूपत्वेन चतुष्कापहारो नास्ति सोऽपि चतुष्पर्यवसित- त्वसद्भावात्कृतयुग्ममेव, एवमुत्तरपदेष्वपि । _अनन्तरंकृतयुग्मादिराशयः प्ररूपिताः,अथतैरेव नारकादीन्प्ररूपयन्नाह नेरइयाण'मित्यादि जहन्नपदे कडजुम्म'त्तिअत्यन्तस्तोकत्वेन कृतयुग्माः कृतयुग्मसज्ञिताः 'उक्कोसपए'त्ति सर्वोत्कृष्टतायांत्र्योजःसज्ज्ञिताः मध्यमपदे चतुर्विधा अपि, एतचैवमाज्ञाप्रामाण्यादवगन्तव्यम् 'वणस्सइकाइया ण'मित्यादि, वनस्पतिकायिका जघन्यपदे उत्कृष्टपदे चापदाः, जघन्यपदस्योत्कृष्टपदस्य च तेषामभावात्।
तथाहि-जघन्यपदमुत्कृष्टपदंचतदुच्यतेयनियतरूपंतच्च यथा नारकादीनांकालान्तरेणापि लभ्यते न तथा वनस्पतीनां, तेषां परम्परया सिद्धिगमनेन तद्राशेरनन्तत्वापरित्यागेऽप्यनियतरूपत्वादिति, 'सिद्धा जहा वणस्सइकाइय'त्ति जघन्यपदे उत्कृष्टपदे चापदाः, अजघन्योत्कृष्टपदे च स्यात् कृतयुग्मादय इत्यर्थः, तत्र जघन्योत्कृष्टपदापेक्षयाऽपदत्वं वर्द्धमानतया तेषामनियतपरिमाणत्वाद्भावनीयमिति । ।
मू. (७३५) जावतियाणं भंते! वरा अंधगवण्हिणो जीवातावतिया परा अंधगवण्हिणो जीवा?, हंता गोयमा ! जावतिया वरा अंधगवण्हिणो जीवा तावतिया परा अंधगवण्हिणो जीवा । सेवं भंते २ ति॥
वृ.जीवपरिमाणाधिकारादिदमाह-जावइए'त्यादि, यावन्तः 'वर'त्तिअर्वाग्भागवर्तिनः आयुष्कापेक्षयाऽल्पायुष्का इत्यर्थः 'अंधगवण्हिणो'त्ति अंहिपा-वृक्षास्तेषां वह्नयस्तदाश्रयत्वेनेत्यंहिपवह्नयो बादरतेजस्कायिका इत्यर्थः । अन्येत्वाहुः-अन्धकाः-अप्रकाशकाः सूक्ष्मनामकर्मोदयाद्येवह्नयस्तेऽन्धकवह्नयोजीवाः 'तावइय'त्तितत्परिमाणाः 'पर'त्तिपराः प्रकृष्टाःस्थितितो दीर्घायुष इत्यर्थ इति प्रश्नः, 'हंते' त्याद्युत्तरमिति ।।
शतकं-१८ उद्देशकः-४ समाप्तः
-शतकं-१८ उद्देशकः-५:वृ. चतुर्थोद्देशकान्ते तेजस्कायिकवक्तव्यतोक्ता ते च भास्वरजीवा इति पञ्चमे भास्वरजीवविशेषवक्तव्यतोच्यते इत्येवंसम्बद्धस्यास्येदमादिसूत्रम्
मू. (७३६) दो भंते ! असुरकुमारा एगंसि असुरकुमारावासंसि असुरकुमारदेवत्ताए उववन्ना तत्थणं एगे असुरकुमारे देवे पासादीए दरिसणिज्जे अभिरूवे पडिरूवे एगे असुरकुमारे देवे से णं नो पासादीए नो दरिसणिज्जे नो अभिरूवे नो पडिरूवे ।।
से कहमेयं भंते ! एवं?, गोयमा! असुरकुमारा देवा दुविहा प०, तं०-वेउब्वियसरीरा य अवेउब्वियसरीरा य, तत्थ णं जे से वेउब्वियसरीरे असुरकुमारे देवे से णं पासादीए जाव पडिरूवे, तत्थ णं जेसे अवेउव्वियसरीरे असुरकुमारे देवे सेणं नो पासादीए जाव नो पडिरूवे ।
सेकेणतुणं भंते! एवं वुच्चइ तत्थ णंजे से वेउब्वियसरीरे तं चेव जावपडिरूवे?, गोयमा से जहानामए-इहं मणुयलोगंसि दुवे पुरिसा भवंति-एगे पुरिसे अलंकियविभूसिए एगे पुरिसे अणलंकियविभूसिए।
एएसिणं गोयमा! दोण्हं पुरिसाणं कयरे पुरिसे पासादीए जाव पडिरूवे कयरे पुरिसे नो
- Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org