________________
भगवती अङ्गसूत्रं (२) १५/-/-/६४९
अणिलुक्के णिलुकमिति अप्पाणं मन्नति अपलाए पलायमिति अप्पाणं मन्नति एवमावे तुमंपि गोसाला ! अणन्ने संते अन्नमिति अप्पाणं उपलभसि तं मा एवं गोसाला ! नारिहसि गोसाला ! सच्चेव ते सा छाया नो अन्ना ।
१८०
वृ. 'गहुं व'त्ति गर्त्तः श्वभ्रं 'दरिं' ति श्रृगालादिकृतभूविवरविशेषं 'दुग्गं' ति दुःखगम्यं वनगहनादि 'निन्नं'ति निम्नं शुष्कसरःप्रभृति 'पव्वयं व 'त्ति प्रतीतं विसमं' तिगर्त्तपाषाणादिव्याकुलम् 'एगेण महं' ति एकेन महता 'तणसूएण व 'त्ति 'तृणसूकेन' तृणाग्रेण 'अनावरिए 'त्ति अनावृतोऽसावावरणस्याल्पत्वात् ‘उवलभसि' त्ति उपलम्भयसि दर्शयसीत्यर्थ : 'तं मा एवं गोसाल' त्ति इह कुर्विति शेषः 'नारिहसि गोसाल' त्ति इह चैवं कर्त्तुमिति शेषः, 'सच्चेव ते सा छाय'त्ति सैव ते छाया अन्यथा दर्शयितुमिष्टा छाया-प्रकृतिः ।
मू.. (६५०)' तए णं से गोसाले मंखलिपुत्ते समणेणं भगवया महावीरेणं एवं वृत्ते समाणे आसुरुत्ते ५ समणं भगवं महावीरं उच्चावयाहिं आउसणाहिं आउसति उच्चा० २ उच्चावयाहिं उद्धसणाहिं उद्धसेति उद्धंसेत्ता उच्चावयाहिं निब्भंछणाहिं निव्धंछेत उ० २ उच्चावयाहिं निच्छोडणाहिं निच्छोडेति उ० २ एवं वयासी - नट्टेसि कदाइ विणट्ठेसि कदाइ भट्ठोऽसि कयाइ नट्टविणट्टे भट्ठेसि कदायि अज्ज ! न भवसि नाहि ते ममाहिंतो सुहमत्थि ।
वृ. उच्चावयाहिं'ति असमञ्जसाभिः 'आउसणाहिं' ति मृतोऽसि त्वमित्यादि भिर्वचनैः 'आक्रोशयति' शपति 'उद्धंसणाहिं ति दुष्कुलीनेत्यादिभि कुलाद्यभिमानपातनार्थैर्वचनैः 'उद्धंसेइ' त्ति कुलाद्यभिमानादधः पातयतीव 'निब्भंछणाहिं 'ति न त्वया मम प्रयोजनमित्यादिभि परुषवचनैः 'निच्छेइ' त्ति नितरां दुष्टमभिधत्ते 'निच्छोडणाहिं' ति त्यजास्मदीयांस्ती- र्थकरालङ्कारानित्यादिभिः ‘निच्छोडेइ’त्ति प्राप्तमर्थे त्याजयतीति 'नट्टेसि कयाइ'त्ति नष्टः स्वाचारनाशात् 'असि' भवसि त्वं 'कयाइ' त्ति कदाचिदिति वितर्कार्थः अहमेवं मन्ये यदुत नष्टस्त्वमसीति 'विणट्ठेसि'- त्ति मृतोऽसि 'भट्ठोसि' त्ति भ्रष्टोऽसि - सम्पदः व्यपेतोऽसि त्वं धर्मत्रयस्य यौगपद्येन योगात् नष्टविनष्टभ्रष्टोऽसीति 'नाहि ते ' त्ति नैव ते ।
मू. (६५१) तेणं कालेणं २ समणस्स भगवओ म० अंतेवासी पाईणजाणवए सव्वानुभूती जनमं अनगारे पगईभद्दए जाव विणीए धम्मायरियानुरागेणं एयमठ्ठे असद्दहमामे उट्ठाए उट्ठेति उ० २ जेणेव गोसाले मंखलिपुत्ते तेणेव उवा० २ गोसालं मंखलिपुत्तं एवं वयासी
जेवि ताव गोसाला ! तहारूवस्स समणस्स वा माहणस्स वा अंतियं एगमवि आयरियं धम्मियं सुवयणं निसामेति सेवि ताव वंदति नम॑सति जाव कल्लाणं मंगलं देवयं चेइयं पज्जुवासइ किमंग पुण तुमं गोसाला ! भगवया चैव पव्वाविए भगवया चेव मुंडाविए भगवया चेव सेहाविए भगवया चेव सिक्खाविए भगवया चैव बहुस्सुतीकए भगवओ चेव मिच्छं विप्पडिवन्ने ।
तं मा एवं गोसाला ! नारिहसि गोसाला ! सच्चैव ते सा छाया नो अन्ना, तए णं से गोसाले मंखलिपुत्ते सव्वानुभूतिनामं अनगारेणं एवं वृत्ते समाणे आसुरुत्ते ५ सव्वानुभूतिं अनगारं तवेणं तएणं एगाहच्चं कूडाहचं जाव भासरासिं करेति, तए णं से गोसाले मंखलिपुत्ते सव्वाणुभूतिं अणगारं तवेणं तेएणं एगाहच्चं कूडाहचं जाव भासरासिं करेत्ता दोच्चंपि समणं भगवं महावीरं उच्चावयाहिं आउसणाहिं आउसइ जाव सुहं नत्थि ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org