Page Text
________________
२३२
सूत्रकृताङ्ग सूत्रम् १/१२/-/५३६ तथा तदेवं सर्वथा ते अज्ञानवादिनः ‘अकोविदा' धर्मोपदेशं प्रत्यनिपुणाः स्वतोऽकोविदेभ्य एव स्वशिष्येभ्य 'आहुः' कथितवन्तः, छान्दसत्वाच्चैकवचनं सूत्रे कृतमिति। ___शाक्याअपिप्रायशोऽज्ञानिकाः, अविज्ञोपचितं कर्मबन्धनयातीत्येवंयतस्तेऽभ्युपगमयन्ति, तथा ये च बालमत्तसुप्तादयोऽस्पष्टविज्ञाना अबन्धका इत्येवमभ्युपगमं कुर्वन्ति, ते सर्वेऽप्यकोविदा द्रष्टव्या इति । तथाऽज्ञानपक्षसमाश्रयणाच्चाननुविचिन्त्य भाषणान्मृषा ते सदा वदन्ति । अनुविचिन्त्य भाषणं यतो ज्ञाने सति भवति, तत्पूर्वकत्वाच्च सत्यवादस्य, अतोज्ञानानभ्युपगमादनुविचिन्त्य भाषणाभावः, तदभावाञ्च तेषांमृषावादित्वमिति ।। मू. (५३७) सच्चं असचं इति चिंतयंता, असाहु साहुत्ति उदाहरंता।
जेमे जणा वेणइया अनेगे, पुट्ठावि भावं विणइंसु नाम । वृ. साम्प्रतं वैनयिकवादं निराचिकीर्षु प्रक्रमते-सद्यो हितं 'सत्यं परमार्थो यथावस्थितपदार्थनिरूपणं वा मोक्षो वा तदुपायभूतो वा संयमः सत्यं तदसत्यम् ‘इति' एवं 'विचिन्तयन्तो' मन्यमानाः, एवमसत्यमपिसत्यमितिमन्यमानाः, तथाहि-सम्यग्दर्शनज्ञान-चारित्राख्योमोक्षमार्गः सत्यस्तमसत्यत्वेन चिन्तयन्तो विनयादेव मोक्ष इत्येतदसत्यमपि सत्यत्वेन मन्यमानाः, तथा असाधुमप्यविशिष्टकर्मकारिणं वन्दनादिकया विनयप्रतिपच्या साधुम् ‘इति' एवम् ‘उदारन्तः' प्रतिपादयन्तो न सम्यग्यथावस्थितधर्मस्य परीक्षकाः, युक्तिविकलं विनयादेव धर्म इत्येवमभ्युपगमात्, क एते इत्येतदाह - - ये इमे बुद्धया प्रत्यक्षासन्नीकृता जनाइव' प्राकृतपुरुषाइवजनावैनयेनचरन्तिवनयिकाविनयादेव केवलात्स्वर्गमोक्षावाप्तिरित्येवंवादिनः अनेके बहवो द्वात्रिंशद्मेदभिन्न-त्वात्तेषां, ते चविनयचारिणः केनचिद्धर्मार्थिना पृष्टाः पृष्टाःसन्तोऽपिशब्दादपृष्टावा भावं' परमार्थयथार्थोपलब्ध स्वाभिप्रायंवा विनयादेव स्वर्गमोक्षावाप्तिरित्येवं व्यनैषुः' विनीतवन्तः-सर्वदासर्वस्य सर्वसिद्धये विनयंग्राहितवन्तः, नामशब्दःसंभावनायां, संभाव्यतएव विनयात्स्व-कार्यसिद्धिरित्येवं व्यनैषुः' विनीतवन्तः- सर्वदा सर्वस्य सर्वसिद्धये विनयं ग्राहतवन्तः, नामशब्दः संभावनायां, संभाव्यत एव विनयात्स्वकार्यसिद्धिरिति, तदुक्तम्-"तस्मात्कल्याणानां सर्वेषांभाजनं विनय" इति॥ मू. (५३८) अनोवसंखा इति ते उदाहू, अढेस ओभासइ अम्ह एवं।
लवावसंकीय अनागएहिं, नो किरियमाहंसु अकिरियवादी॥ वृ. किंचान्यत्-संख्यानं संख्या-परिच्छेदः उप-सामीप्येन संख्या उपसंख्या-सम्यग्यथावस्थितार्थपरिज्ञानं नोपसंख्याऽनुपसंख्या तयाऽनुपसंख्यया-अपरिज्ञानेन व्यामूढमतयस्ते वैनयिकाः स्वाग्रह ग्रस्ता इति एतद्-यता विनयादेव केवलात्स्वर्गमोक्षावाप्तिरित्यु-दाहतवन्तः, एतच्च ते महामोहाच्छादिता 'उदाहुः' उदाहृतवन्तः-यथैवं सर्वस्य विनयप्रतिपत्या स्वोऽर्थस्वर्गमोक्षादिकः अस्माकम् ‘अवभासते' आविर्भवति प्राप्यते इतियावत्, अनुपसंख्योदाहतिश्च तेषामेवमवगन्तव्या। तद्यथा-ज्ञानक्रियाभ्यां मोक्षसदभावेसति तदपास्य विनयादेवैकस्मात्तदवाप्तयभ्युपग-मादिति, यदप्युक्तं 'सर्वकल्याणभाजनं' तदपि सम्यग्दर्शनादिसंबवे सति विनयस्य कल्याणभाक्त्वंभवतिनैककस्येति, तद्रहितोहि विनयोपेतः सर्वस्य प्रहतया न्यत्कारमेवापादयति, ततश्च विवक्षितार्थाव-भासनाभावात्तेषामेवंवादिनामज्ञानावृतत्वमेवावशिष्यते, नाभिप्रेतार्थावाप्तिरित्युक्ता वैनयिकाः
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003306 |
| Book Title | Agam Suttani Satikam Part 02 Sutrakrutang |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 484 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_sutrakritang |
| File Size | 11 MB |