SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 81
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ ४४ स्थलम् मोटी। Mm » you ) * * नीलम् कुशी कामुक: पाणिनीय-अष्टाध्यायी-प्रवचनम् प्रातिपदिकम् ङीष् अर्थ: भाषार्थ: १. जानपद: जानपदी वृत्तिः वृत्ति (नौकरी)। २. कुण्डम् कुण्डी अमत्रम् पात्र। गोणम् गोणी आवपनम् बोरी। स्थली अकृत्रिमा सूखी भूमि (थळी)। भाज: भाजी श्राणा माण्ड। ६. नाग: नागी __ स्थौल्यम् काल: काली काले रंगवाली। नीली अनाच्छादनम् नंगी ओषधि, गौ, घोड़ी आदि। कुश: अयोविकारः फाळी। कामुकी मैथुनेच्छा मैथुन की इच्छावाली। ११. कबर: कबरी केशवेशः केश-शृंगार करनेवाली। आर्यभाषा: अर्थ- (जानपद०कबरात्) जानपद, कुण्ड, गोण, स्थल, भाज, नाग, काल, नील, कुश, कामुक, कबर प्रातिपदिकों से यथासंख्य (वृत्ति केशवेशेषु) वृत्ति, अमत्र, आवपन, अकृत्रिमा, श्राणा, स्थौल्य, वर्ण, अनाच्छादन, अयोविकार, मैथुनेच्छा, केशवेश अर्थो में (स्त्रियाम्) स्त्रीलिङ्ग में (डीए) ङीष् प्रत्यय होता है। उदा०-उदाहरण और उनका अर्थ संस्कृत भाग में देख लेवें। सिद्धि-जानपदी। जानपद+ङीष् । जानपदी+सु। जानपदी। यहां जानपद' शब्द से वृत्ति अर्थ में स्त्रीलिङ्ग में इस सूत्र से 'डीए' प्रत्यय है। 'यस्येति च' (६।४।१४८) से अ-लोप होता है। ऐसे ही-कुण्डी आदि। ङीष् (प्राचां मते) (४) शोणात् प्राचाम् ।४३। प०वि०-शोणात् ५ ।१ प्राचाम् ६।३ । अनु०-ङीष् इत्यनुवर्तते। अन्वय:-शोणात् स्त्रियां ङीष् प्राचाम् । अर्थ:-शोणात् प्रातिपदिकात् स्त्रियां ङीष् प्रत्ययो भवति, प्राचामाचार्याणां मतेन। Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.003298
Book TitlePaniniya Ashtadhyayi Pravachanam Part 03
Original Sutra AuthorN/A
AuthorSudarshanacharya
PublisherBramharshi Swami Virjanand Arsh Dharmarth Nyas Zajjar
Publication Year1998
Total Pages624
LanguageHindi, Sanskrit
ClassificationBook_Devnagari
File Size22 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy