Siddha Hemchandra Shabdanushasane Agyat kartuka Dhundika Part 04

SR No.: 003294
Original Sutra Author: N/A
Author: Vimalkirtivijay
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad
Publication Year: 2011
Total Pages: 408
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 21 MB

Page 86

अथ चतुर्थाध्यायस्य द्वितीयः पादः ॥
[शाधि] 'शासूक् अनुशिष्टौ ' (१०९५ ) शास् । पञ्चमी हि । अनेन शाधि निपात्यते । एवं प्रपूर्वकः ।
[ एधि] 'असक् भुवि' (११०२) अस् । पञ्चमी हि । अनेन एधि निपातः ।
[हि ] 'हनंक् हिंसा - गत्योः ' (११००) हन् । पञ्चमी हि । अनेन जहि निपातः ।
[शाधि] शास् । भृशं पुनः पुनर्वा शास्ति । व्यञ्जनादेरेकस्वरा० ' ( ३।४।९) यप्र० । 'सन्- यङश्च' (४|१|३) द्विः । 'बहुलं लुप्' ( ३।४।१४ ) यलुप् । पञ्चमी हि । अनेन शाधि निपातः ।
[हि] हन् । भृशं पुनः पुनर्वा हन्ति । व्यञ्जनादेरेकस्वरा० (३|४|९) यप्र० । ' सन् - यश्च' (४।१।३) द्विः । 'बहुलं लुप्' ( ३।४।१४ ) यलुप् । पञ्चमी हि । अनेन जहि निपातः ।
[हि] हन् । भृशं पुनः पुनर्वा हन्ति । 'व्यञ्जनादेरेकस्वरा०' (३१४१९) य० । 'सन्-यडश्च' (३) द्विः | 'ग-होर्ज:' ( ४।१।४०) ह० ज० । 'मुरतोऽनुनासिकस्य' (४।१।५१) मोऽन्तः । 'बहुलं लुप्' ( ३।४।१४ ) यङ्लुप् । पञ्चमी हि । 'अङे हि-हनो हो घः पूर्वात्' (४।१।३४) हस्य घ० । 'यमि-रमि- नमि- गमि हनि-मनि-वनति-तनादेर्धुटि क्ङिति' (४।२।५५) नस्य लोपः ||छ ||
अतः प्रत्ययाल्लुक् ||४|२|८५ ॥
[ अतः ] अत् पञ्चमी इसि ।
[प्रत्ययाल्लुक्] प्रत्यय पञ्चमी इसि । लुक् प्रथमा सि । 'धुटस्तृतीयः' (२।१।७६) त० द० । 'लि लौ' (१।३।६५)
द० ल० ।
६९
[दीव्य] 'दिवच् क्रीडा-जयेच्छा-पंणि-द्युति-स्तुति-गतिषु' (११४४) दिव् । पञ्चमी हि । 'दिवादेः श्यः' (३।४।७२) श्यप्र० → य । 'भ्वादेर्नामिनो दीर्घो वर्व्यञ्जने' (२।१।६३) दीर्घः ।
[पच] 'डुपचष् पाके' (८९२) पच् । पञ्चमी हि । 'कर्त्तर्यनद्भ्यः शव्' (३।४।७१ ) शब् ।
[पठ] 'पठ व्यक्तायां वाचि' (२१३) पठ् । पञ्चमी हि । 'कर्त्तर्यनद्भ्यः शव्' (३।४।७१ ) शव् ।
[तुद्] ‘तुर्दीत् व्यथने' (१३१५) तुद् । पञ्चमी हि । 'तुदादे: श:' ( ३।४।८१) शप्र० अ ।
[चोरय ] 'चुरण् स्तेये' (१५६८) चुंर् । 'चुरादिभ्यो णिच्' ( ३।४।१७) णिच्प्र० इ । लघोरुपान्त्यस्य' (४।३।४ ) गु० ओ । पञ्चमी हि । ‘कर्त्तर्यनद्भ्यः शव्' (३।४।७१ ) शव् । 'नामिनो गुणोऽक्डिति' ( ४ | ३ |१) गु० ए । 'एदैतोऽयाय्’ (१।२।२३) अय् । अनेन सर्वत्र हिलोपः ।
[राध्नुहि ] 'राधं संसिद्धी' (१३०४ ) राधू । पञ्चमी हि । 'स्वादेः श्नुः' (३।४।७५) श्नुप्र० नु ।
[प्राप्नुहि ] 'आप्लृट् व्याप्तौ' (१३०७), आप्, प्रपूर्व० । पञ्चमी हि । 'स्वादेः श्नुः' (३।४।७५) श्नुप्र० → नु ।
[ पापहि ] अयि (७९०) वयि ( ७९१) पयि गतौ' (७९२) पय् । भृशं पुनः पुनर्वापयते । 'व्यञ्जनादेरेकस्वराद् भृशाऽऽभीक्ष्ण्ये यङ् वा' ( ३।४।९) यप्र० । द्विः । 'आ-गुणावन्यादेः' (४।१।४८) आ । 'बहुलं लुप्' ( ३।४।१४ ) यङ्लुप् । पञ्चमी हि । ‘य्वोः प्वय्व्यञ्जने लुक्' (४|४|१२१) यलुक् ।
P. कुटिलं पयस्व 'गत्यर्थात् कुटिले' (३|४|११ ) य०य ।