Siddha Hemchandra Shabdanushasane Agyat kartuka Dhundika Part 04

SR No.: 003294
Original Sutra Author: N/A
Author: Vimalkirtivijay
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad
Publication Year: 2011
Total Pages: 408
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 21 MB

Page 154

अथ चतुर्थाध्यायस्य तृतीयः पादः ॥
उपान्त्ये || ४ | ३ | ३४ ॥
[उपान्त्ये] अन्त्यस्य समीपमुपान्त्यम्, तस्मिन् ।
[बिभित्सते] 'भिपी विदारणे' (१४७७) भिद् । भेत्तुमिच्छति । 'तुमर्हादिच्छायां ० ' ( ३।४।२१ ) सन्प्र० । 'सन्यङश्च' (४।१।३) द्विः । 'द्वितीय-तुर्ययोः पूर्वौ' (४।१।४२) भ० ब० । 'अघोषे प्रथमोऽशिट : ' (१।३।५०) द० त० । [विवृत्सति] ‘वृतूङ् वर्त्तने' (९५५) वृत् । वर्त्तितुमिच्छति । 'तुमर्हादिच्छायां०' ( ३।४।२१) सन्प्र० । 'सन्-यडश्च’ (४।१।३) द्विः । 'ऋतोऽत्' (४|१|३८ ) ऋ० अ० । 'सन्यस्य' (४|१|५९) इ । 'वृद्भ्यः स्य- सनोः ' ( ३।३।४५) परस्मैपदम् । 'न वृद्भ्यः' ( ४/४/५५ ) इण्निषेधः ।
१३७
[धिप्सति] 'दम्भूट् दम्भे' (१३०९) दम्भू । दम्भितुमिच्छति । 'तुमर्हादिच्छायां ० ' ( ३।४।२१) सन्प्र० । ' दम्भोधिप् धीप्' (४।१।१८) दम्भ्० "धिप्" आदेशः । वर्त्त० तिव् । 'कर्त्तर्यनद्भ्यः शव्' (३।४।७१ ) शव् । 'लुगस्यादेत्यपदे'
( २।१।११३) अलोपः ।
[विवर्तिषते ] 'वृतूङ् वर्त्तने' (९५५) वृत् । वर्त्तितुमिच्छति । 'तुमर्हादिच्छायां ० ' ( ३।४।२१) सन्प्र० । ऊ (४।४।४२) इट् ('स्ताद्यशितो०' (४।४।३२) इट्) । 'सन्-यङश्च' (४।१।३) द्विः । 'ऋतोऽत्' (४।१।३८) ऋ० अ० । 'सन्यस्य' (४।१।५९) इ । षत्वम् ।
[विवर्धिषते] ‘वृधूङ् वृद्धौ' (९५७) वृध् । वर्धितुमिच्छति । 'तुमर्हादिच्छायां ० ' ( ३।४।२१) सन्प्र० । 'ऊदितो वा' (४।४।४२) इट् ('स्ताद्यशितो०' (४।४।३२) इट्) 'सन्-यङश्च' (४।१।३) द्वि: । 'ऋतोऽत्' ( ४।१।३८) ऋ० 'सन्यस्य' (४।१।५९) इ । षत्वम् ।
अ० ।
[यियक्षति] 'यर्जी देवपूजा-सङ्गतिकरण- दानेषु' (९९१) यज् । यष्टुमिच्छति । 'तुमर्हादिच्छायां०' ( ३।४।२१) सन्प्र० । 'सन्-यङश्च' (४।१।३) द्विः । ' सन्यस्य' ( ४।१।५९) इ । 'यज- सृज - मृज-राज-भ्राज-भ्रस्ज-ब्रस्व-परिव्राजः शः षः ' (२।१।८७) ज० ष० । 'ष ढोः कस्सि' (२।१।६२) ष० क० । 'नाम्यन्तस्था०' (२।३।१५) षत्वम् । क-षसंयोगे क्ष० । वर्त्त० तिव् । 'कर्त्तर्यनद्भ्यः शव्' (३।४।७१ ) शव् ।
[विवप्सति ] 'डुवर्षी बीजसन्ताने' (९९५) वप् । वप्तुमिच्छति । 'तुमर्हादिच्छायां० ( ३।४।२१) सन्प्र० । 'सन्-यडञ्च' (४।१।३) द्विः । ‘सन्यस्य' ( ४।१।५९) इ । वर्त्त० तिव् । 'कर्त्तर्यनद्भ्यः शव्' (३।४।७१ ) शव् ।
[ भेत्ता ] 'भिपी विदारणे' (१४७७) भिद् । श्वस्तनी ता । 'लघोरुपान्त्यस्य ' ( ४ | ३ | ४ ) गु० ए । 'अघो प्रथमोऽशिट: ' (१।३।५०) ५० त० ॥छ ।
सिजाशिषावात्मने || ४ | ३ |३५||
= सिजाशिषौ ।
[सिजाशिषौ ] सिच् च आशीश्च [आत्मने] आत्मने पदं =
आत्मने । सप्तमी ङि । सूत्रत्वात् लुप् । 'ते लुग्वा' (३।२।१०८) पदलुक् ।
[ अभित्त] 'भिपी विदारणे' (१४७७) भिद् | अद्यतनी त । 'सिजद्यतन्याम्' (३|४|५३) सिच् । 'धुड्-हस्वाल्लुगनिटस्त- थो:' ( ४।३।७०) सिच्लोपः । 'अघोषे प्रथमोऽशिट : ' (१।३।५०) ५० त० । 'अड् धातोरादिर्ह्यस्तन्यां०' (४।४।२९) अट् ।
P. उपगतो ऽन्त्यमुपान्त्यम्, तस्मिन् ।