Siddha Hemchandra Shabdanushasane Agyat kartuka Dhundika Part 02

SR No.: 003292
Original Sutra Author: N/A
Author: Vimalkirtivijay
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad
Publication Year: 2009
Total Pages: 346
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 15 MB

Page 59

श्रीसिद्धहेमचन्द्रशब्दानुशासने अज्ञातकर्तृका ढुंढिका ।
[सुज्ञानं तत्त्वं भवता] ‘ज्ञांश् अवबोधने' (१५४०) ज्ञा, सुपूर्व० । सुष्ठु अनायासेन ज्ञायते । 'शासू-युधि - दृशि-धृषिमृषा - Sऽतोऽन: ' ( ५|३ | १४१) अनप्र० ||छ ।।
५०
[क्तयोरसदाधारे] "क्तश्च क्तवांश्च
= सदाधारम्, न सदाधारं = असदाधारम्, 'नञत्' (३।२।१२५) न० अ० तस्मिन् ।
[कटः कृतो मैत्रेण] 'डुकृंग् करणे' (८८८ ) कृ । कर्तुमारब्धः । 'आरम्भे' (५।१।१०) क्तप्र० → त । [कटं कृतवान् ] करोति स्म । 'क्तक्तवतू' (५।१।१७४) क्तवतुप्र० तवत् ।
[गतो ग्रामं चैत्रः ] गन्तुमारब्धः । क्तप्र० → त । यमि-रमि-नमि-गमि- हनि-मनि-वनति०' (४।२।५५) मलोपः । [ग्रामं गतवान् ] गम्यते स्म । 'क्त-क्तवतू' (५।१।१७४) क्तवतुप्र० तवत् । ' यमि-रमि- नमि०' (४।२ । ५५) मलोपः । [राज्ञां ज्ञातः ] 'ज्ञांश् अवबोधने' (१५४०) ज्ञा । ज्ञायते स्म । 'ज्ञानेच्छाऽर्चाऽर्थ-जीच्छील्यादिभ्यः क्तः ' ( ५।२।९२ ) क्तप्र० त ।
क्तयोरसदाधारे || २ |२ ।९१ ।।
क्तौ । 'समानामर्थेनैकः शेषः' (३।१।११८) एकशेषः । तयोः । स (सं)श्च आधारश्च
=
[राज्ञां बुद्धः ] 'बुधिं ज्ञाने' (१२६२) बुध् । बुध्यते स्म । 'ज्ञानेच्छाऽर्चाऽर्थ०' (५।२।९२) क्तप्र०
त ।
[ राज्ञां मतः ] बुधिं ( १२६२ ) - 'मनिंच ज्ञाने' (१२६३) मन् । मन्यते स्म । 'ज्ञानेच्छाऽर्चाऽर्थ० ' ( ५ | २ ।९२) क्तप्र० → त । यमि-रमि-नमि-गमि हनि मनि०' (४।२।५५) नलोपः ।
[राज्ञामिष्टः ] 'यर्जी देवपूजा-सङ्गतिकरण-दानेषु' (९९१) यज् । इज्यते । 'ज्ञानेच्छाऽर्चाऽर्थ०' (५।२।९२) क्तप्र० त । ‘यजादि-वचेः किंति’ (४।१।७९) वृद् य० इ० । 'यज-सृज - मृज० ' (२।१।८७) ज० ष० । ' तवर्गस्य श्चवर्ग०' (१।३।६०) त० ट० |
[राज्ञां पूजितः ] 'पूजण् पूजायाम्' (१५८६) पूज् । 'चुरादिभ्यो णिच्' ( ३।४।१७ ) णिच्प्र० । पूज्यते स्म । 'ज्ञानेच्छाऽर्चाऽर्थ०' (५।२।९२) क्तप्र० त । 'स्ताद्यशितोऽत्रोणादेरिट्' (४।४।३२) इट् । 'णेरनिटि' ( ४।३।८३)
णिच्लोपः ।
[कान्त हरिश्चन्द्र इव प्रजानाम् ] 'कमूङ् कान्तौ' (७८९) कम् । 'कमेर्णिङ्' ( ३।४।२) णि० इ । 'ति' (४।३।५०) उपान्त्यवृद्धिः । काम्यते । 'ज्ञानेच्छाऽर्चाऽर्थ० ' ( ५।२।९२) क्तप्र० त । 'अहन्पञ्चमस्य क्वि - क्डिति' (४।१।१०७) दीर्घः ।
[शीलितो मैत्रेण] 'शीलण् उपधारणे' (१९१३) शील् । 'चुरादिभ्यो णिच्' ( ३।४।१७) णिच्प्र० । शील्यते स्म । क्तप्र० → त । ‘स्ताद्यशितो ० ' ( ४।४।३२ ) इट् । 'णेरनिटि' (४।३।८३) णिच्लोपः ।
[रक्षितश्चैत्रेण] 'रक्ष पालने' (५६७) रक्ष् । रक्षति स्म । 'गत्यर्था० ' ( ५1१199) क्तप्र० (?) ('ज्ञानेच्छाऽर्चाऽर्था० ' (५।२।९२) क्तप्र० त) । 'स्ताद्यशितो ० ' ( ४।४।३२) इट् ।
[ इदमोदनस्य भुक्तम् ] 'भुजंप् पालना ऽभ्यवहारयोः' (१४८७) भुज् । भुज्यते स्माऽस्मिन्निति । 'अद्यर्थाच्चाऽऽधारे ' (५।१।१२) क्तप्र० त । 'चजः क - गम्' (२।१।८६) ज० ग० । 'अघोषे० ' (१।३।५० ) म० क० । [इदं सक्तूनां पीतम् ] 'पां पाने' (२ ) पा । पीयते स्माऽस्मिन्निति । 'अद्यर्थाच्चाऽऽधारे ' ( ५1१1१२) क्तप्र० P5 क्तावयवयोगात् क्तवतुरपि क्तः । क्तश्च क्तश्च = क्तौ । 'स्यादावसंख्येयः' (३|१|११९) एकशेषः, तयोः ।
For Private Personal Use Only