________________
(५) भगवई श. १३ उ ७-८ [२०४] १२. पुव्विं भंते! मणे, मणिज्जमाणे मणे १० एवं जहेव भासा । १३. पुव्विं भंते! मणे भिज्जइ, मणिज्जमाणे मणे भिज्जइ, मणसमयवीतिक्कंते मणे भिज्जइ ? एवं जव भासा। [सु. १४. मणस्स भेयचउक्कं ] १४. कतिविधे णं भंते! मणे पन्नत्ते ? गोयमा ! चउव्विहे मणे पन्नत्ते, तं जहा सच्चे, जाव असच्चमोसे । [सु. १५-१८. कायस्स अत्तत्ताऽणत्तत्त-रूवित्तारूवित्त सचित्तत्ताचित्तत्तजीवत्ताजीवत्तसरूवनिरूवणं ] १५. आया भंते! काये, अन्ने काये ? गोयमा ! आया वि काये, अन्ने वि काये । १६. रूविं भंते ! काये० पुच्छा। गोयमा ! रूविं पि काये, अरूवि पि काये । १७. एवं सचित्ते वि काए, अचित्ते वि काए। १८. एवं एक्क्के पुच्छा । जीवे वि काये, अजीवे
ए । [सु. १९. जीवाजीवाणं कायसब्भावो] १९. जीवाण वि काये, अजीवाण विकाए । [सु. २०-२१. तिविहं जीवसंबंधं पडुच्च कायनिरूवणं कायविभेयणनिरूवणं च] २०. पुव्विं भंते ! काये० ? पुच्छा। गोयमा ! पुव्विं पि काए, कायिज्जमाणे वि काए, कायसमयवीतिक्कंते वि काये । २१. पुव्विं भंते ! काये भिज्जइ ?० पुच्छा । गोमा ! विपका भिज्नइ जाव कायसमयवीतिक्कंते वि का भिज्जति । [सु. २२. कायस्स भेयसत्तगं ] २२. कतिविधे णं भंते! काये पन्नत्ते ? गोयमा ! सत्तविधे ये पत्ते, तं जहा ओरालिए ओरालियभीसए वेउव्विए वेउव्वियमीसए आहारए आहारयमीसए कम्मए । [सु. २३. मणणस्स भेयपंचगं] २३. कतिविधे णं भंते! मरणे पत्ते ? गोयमा ! पंचविधे मरणे पन्नत्ते, तं जहा आवीचियमरणे ओहिमरणे आतियंतियमरणे बालमरणे पंडियमरणे । [ सु. २४-३०. आवीचियमरणस्स भय-पया तस्सरूवं च] २४. आवीचियमरणे णं भंते! कतिविधे पण्णत्ते ? गोयमा ! पंचविहे पन्नत्ते तं जहा दव्वावीचियमरणे खेत्तावीचियमरणे कालावीचियमरणे भवावीचियमरणे भावावीचियमरणे । २५. दव्वावीचियमरणे णं भंते ! कतिविधे पन्नत्ते ? गोयमा ! चउव्विहे पन्नत्ते, तं जहा नेरइयदव्वावीचियमरणे तिरिक्खजोणियदव्ववीचियमरणे मणुस्सदव्वावीचियमरणे देवदव्वावीचियमरणे । २६. से केणद्वेण भंते ! एवं वुच्चइ 'नेरइयदव्वावीचियमरणे, नेरइयदव्वावीचियमरणे' ? गोमा ! जंणं नेरइया नेरइयदव्वे वट्टमाणा जाई दव्वाइं नेरइयाउयत्ताए गहियाई बद्धाई पुट्ठाई कडाई पट्ठवियाइं निविट्ठाई अभिनिविट्ठाइं अभिसमन्नगयाइं भवंति ताइं दव्वाइं आवीची अणुसमयं निरंतरं मरंतीति कट्टु, सेतेणट्टणं गोयमा ! एवं वच्चइ 'नेरइयदव्वावीचियमरणे, नेरइयदव्वावीचियमरणे' । २७. एवं जाव देवदव्वावीचिययरणे । २८. खेत्तावीचियमरणे णं भंते! कतिविधे पन्नत्ते ? गोयमा ! चउव्विहे पन्नत्ते, तं जहा नेरइयखेत्तावीतिचियमरणे जाव देवखेत्तावीतियमरणे । २९. से केणद्वेणं भंते ! एवं वुच्चइ 'नेरइयखेत्तावीचियमरणे, नेरइयखेत्तावीचियमरणे' ? गोयमा ! जं णं नेरइया नेरइयखेत्ते वट्टमाणे जाई दव्वाई नेरइयाउयत्ता एवं जव दव्वावीचियमरणे तहेव खेत्तावीचियमरणे वि । ३०. एवं जाव भावावीचियमरणे । [सु. ३१-३५. ओहिमरणस्स भेय- पभेया तस्सरूवं च ] ३१. ओहिमरणे णं भंते! कतिविधे पन्नत्ते ? गोयमा ! पंचविहे पन्नत्ते, तं जहा दव्वोहिमरणे खेत्तोहिमरणे । ३२. दव्वोहिमरणे णं भंते! कतिविधे पन्नत्ते ? गोयमा ! चउव्विहे पन्नत्ते, तं जहा-नेरइयदव्वोहिमरणे जाव देवदव्वोहिमरणे । ३३. से केणट्टेणं भंते ! एवं वुच्चइ 'नरेइयदव्वोहिमरणे, नेरइयदव्वोहिमरणे' ? गोयमा ! जं णं नेरइया नेरइयदव्वे "वट्टमाणा जाई दव्वाई संपयं मरंति, ते णं नेरइया ताइं दव्वाइं अणागते काले पुणो वि मरिस्संति । सेतेणट्टेणं गोयमा ! जाव दव्वोहिमरणे । ३४. एवं तिरिक्खजोणिय० मणुस्स० देवोहिमरणे वि। ३५. एवं एएणं गमएणं खेत्तोहिमरणे वि, कालोहिमरणे वि, भवोहिमरणे वि, भावोहिमरणे वि । [सु. ३६-४०. आतियंतियमरणस्स भेयपभेया तस्सरूवं च ]३६. आतियंतियमरणे णं भंते !० पुच्छा । गोयमा ! पंचविहे पन्नत्ते, तं जहा दव्वतियंतियमरणे, खेत्तातियंतियमरणे, जाव भावातियंतियमरणे । ३७. दव्वातियंतियमरणे णं भंते ! कतिविधे पन्नत्ते ? गोयमा ! चउव्विहे पन्नत्ते, तं जहा नेरइयदव्वातियंतियमरणे जाव देवदव्वातियंतियमरणे । ३८. से केणट्टेणं भंते ! एवं वुच्चति 'नेरइयदव्वातियंतियमरणे, नेरइयदव्वातियंतियमरणे' ? गोयमा ! जं णं नेरइया नेरइयदव्वे वट्टमाणा जाई दव्वाई संपतं मरंति, जे पणं नेरइया ताइं दव्वाई अणागते काले नो पुणो वि मरिस्संति । से तेणद्वेणं जाव मरणे । ३९. एवं तिरिक्ख० मणुस्स० देव० । ४०. एवं खेत्तातियंतिययमरणे वि, जाव भावातियंतियमरणे वि । [सु. ४१. बालमरणस्स भेया सरूवं च] ४१. बालमरणे णं भंते ! कतिविधे पन्नत्ते ? गोयमा ! दुवालसविहे पन्नत्ते तं जहा वलयमरणे जहा खंदए (स० २ उ० १ सु० २६) जाव गद्धपट्टे । [सु. ४२. ४४. पंडितमरणस्स भेदा सरूवं च] ४२. पंडियमरणे णं भंते !
ॐ श्री आगमगुणमंजूषा - ४१९