Page Text
________________
गणिततिलकम्
श्रीपतिद्वौ । तद्गुणं जाता षट्पष्टि(:) त्रिच्छेदौ द्वौ च, यथा {६६} । एतेन विंशतिदिनाधिकषण्मासाधि(क)पञ्चवर्षेर्द्विशती त्रिगुणा षट्शती भवति इत्यर्थः ॥ ___ एवं भिन्नोदाहरणमाह
मासद्वयात् पणाः पञ्च, विंशतेर्यदि वृद्धितः।
तदा सार्धगुणं ब्रूहि, केन कालेन मे धनम् ॥ ___ न्यासः-१२/२०१३ }। अत्र कालेन-मासद्वयेन गुणिता विंशतिर्जाता चत्वारिंशत् । अस्याः फलेन-पञ्चकेन भागे लब्धमष्टौ । एतद् व्येकगुणं सार्धमध्यादेक
लोपे अर्धेन गुणितम् । तत्रैकगुणा अष्टौ त एव । द्वाभ्यां भागे लब्धं चत्वारो - मासाः। एतेन चतुर्मास्या विंशतिः स्वा(सा)र्धा त्रिंशद् जातेत्यर्थः ॥ १० एकस्य विषमैः समैर्वा मासैरेकशतादीनां यादिवृद्ध्या एकपत्रकरणजिज्ञासायां करणसूत्रं वृत्तमाह
गतसमयफलैक्ये मासवृद्ध्यैक्यभक्ते ___ भवति हि गतकालो मासलाभैक्यभावे । शतफलमपि तस्मिन् ताडिते स्यात् शतेन
द्रविणयुतिविभक्ते त्वेकपत्रीविधाने व्याख्या-गतो यः समयः-सप्तमासादिर्वक्ष्यमाणस्तस्य फलानि-धादिवृद्धा चतुर्दशादीनि तेषामैक्यं-चतुःसप्तत्यधि(क)त्रिशत्यादि तत्र । मासे मासे वृद्धिः शतं शतम् । प्रक्रिया यादिवृद्धिस्तस्या ऐक्यं तेन चत्वारिंशदादिना विभक्ते यल्लब्धं नवमासादि स गतकालः । सर्वे मासा विलुप्य नव मासा जाताः। २० तसिन् मासलाभैक्यभावे प्रागुक्तचत्वारिंशदादिलक्षणे शतेन ताडिते-गुणिते 'द्रविणयुतिविभक्ते' द्रविणानाम्-एकशतादिधनानां युतिः-योगः एकसहस्रादिस्तेन विभक्ते शतफलमपि सर्वेषां पृथक पृथक् व्याज विलुप्य चतुष्कवृद्धिरेव जाता एकपत्रीविधान इति सम्बन्धः ॥ अत्रोदाहरणमाह--
द्विके त्रिके चाथ शते चतुष्के __ यत् पञ्चके धीर! धनं प्रयुक्तम् । सप्ताष्ट षड़ द्वादश तस्य मासा ।
एकादिवृद्ध्या क्रमशः शतानि ॥ १ अनुष्टुप् । २ मालिनी । ३-४ हस्तलिखितप्रतावेतस्मिन् स्थाने '२'इति निक्षेपः । ५ उपजातिः।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003174 |
| Book Title | Ganittilakam Savrtuttikam |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Hiralal R Kapadia |
| Publisher | Oriental Research Institute Vadodra |
| Publication Year | 1937 |
| Total Pages | 214 |
| Language | Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 11 MB |