________________
७४
प्रमाणनिर्णये
नित्यव्यापिकतया तन्निबंधनस्य संसर्गस्य सर्वदाऽपि भावात् । नाऽपि रागादिमलविलयपरिशुद्धो निरन्वयपरिशुद्धो विनश्वरबोधक्षणप्रबंध एव तदा स इति सांप्रतं निरन्वयविनाशित्वे बोधक्षणानामर्थक्रियाकारित्वस्य प्रतिक्षिप्तत्वेन प्रबंधानुपपत्तेः ।
तस्मान्निर्मूलनिर्मुक्तकर्मबंधोऽतिनिर्मलः । व्यावृत्तानुगताकारोऽनंतमानंददृग्बलः ॥१॥ निःशेषद्रव्यपर्यायसाक्षात्करणभूषणः । जीवो मुक्तिपदं प्राप्तः प्रपत्तव्यो मनीषिभिः ॥२॥ भवतु नाम निश्चितलक्षणेन प्रत्यक्षादिनाऽसंवादात्तद्विषयेण प्रामाण्यमागमस्यात्यंतपरोक्षे तु जगत्संनिवेशविशेषादौ कथं निर्णेतव्यमतन्निर्णये तत्वज्ञानस्यापरिपूर्णतया निःश्रेयसनिवंधनत्वाभावप्रसंगादिति चेत् न, तद्विषयस्यापि प्रवचनस्य प्रत्यक्षादिसंवादबलादवधारितप्रामाण्यप्रवचनसमानकर्तृकतया तन्निर्णयात् । न च निःशेषनिधूतरागादिदोषस्य सर्ववेदिनः कचित्तथ्या मिथ्या चान्यत्र वचनप्रवृत्तिः संभवति, रागादिमत्यतत्वज्ञ एव तथा तत्प्रवृत्तेरुपलंभात् । समानकर्तृकत्वमपि तत्र भागस्य भागांतरण शास्रांतरवदविच्छिन्नादुपदेशपारंपर्यावगतः । __ पदादिरूपमेव प्रवचनं पदादेश्च स्फोटात्मनो निकलस्य नित्यत्वेनाऽपौरुषेयत्वात् कथं तदात्मनः प्रवचनस्य पुरुषगुणवशात्प्रामाण्यमिति चेत् न, वर्णक्रमस्यैव पदादित्वात्तदपि तद
१ नित्यत्वात् व्याप्तित्वाच्च । • कर्मभ्यः व्यावृत्तः, संविदादिनानुगतः। ३ अनंतसुखदर्शनवीर्यज्ञानबलः। ४ अत्यंतपरोक्षवस्तुप्रतिपादकस्यागमांशस्य प्रामाण्यानिर्णये । ५ अत्यंतपरोक्षार्थप्रतिपादकागमांशस्य । ६ प्रत्यक्षादिप्रसिद्धार्थप्रतिपादकागाशेन सह । ७ भाद्र आह । ८ आदिशब्देन वाक्यस्य ग्रहणं । ९ निरंशस्य ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
