Page Text
________________
श्रीमद्राजचन्द्र जैनशास्त्रमालायाम् ।
तथा चोक्तम् - " अंजवि तियरणसुद्धा, अप्पा झोएवि लहई इंदतं । लोयंतियदेवत्तं तत्थ चुया णिव्बुदिं जंति" | अंतो णत्थि सुईणं कालो थोओ वयं च दुम्मेहा । तण्णवरि सिक्खियच्वं जं जरमरणं खरं कुणई" ॥ १४६ ॥ इति निर्जरापदार्थव्याख्यानं समाप्तम् ।
२१२
गाणिस्स तं अप्पसहावविदे ण हु मण्णइ सो दु अण्णाणी" "अज्जवि तियरणसुद्धा अप्पा झाएहहि इंदत्तं लोयंतियदेवत्तं तत्थ चुदा णिव्वुदिं जंति” । तत्र युक्तिमाह । यद्यद्यकाले यथाख्यातसंज्ञं निश्चयचारित्रं नास्ति तर्हि सरागचारित्रसंज्ञमपहृत संयममाचरंतु तपस्विनः । तथा चोक्तं तवानुशासनध्यानप्रथे "चरितारो न संत्यद्य यथाख्यातस्य संप्रति । तत्किमन्ये यथाशक्तिमाचरंतु तपोधनाः” । यच्चोक्तं सकलश्रुतधारिणां ध्यानं भवति तदुत्सर्गवचनं, अपवादव्याख्याने तु पंचसमितित्रिगुप्तिप्रतिपादकश्रुतिपरिज्ञानमात्रेणैव केवलज्ञानं जायते, यद्येवं न भवति तर्हि " तुसमासं घोसंतो सिवभूदी केवली जादो" इत्यादि वचनं कथं घटते ? तथा चोक्तं चारित्रसारादिप्रथे पुलाका दिपंच निर्प्रथव्याख्यानकाले । मुहूर्तादूर्ध्वं ये केवलज्ञानमुत्पादयंति ते निर्ग्रथा भण्यंते क्षीणकषायगुणस्थान वर्तिनस्तेषामुत्कृष्टेन श्रुतं चतुर्दशपूर्वाणि जघन्येन पुनः पंचसमितित्रिगुप्तिसंज्ञा अष्टौ प्रवचनमातरः । यदप्युक्तं वज्रवृषभनाराचसंज्ञप्रथम संहननेन ध्यानं भवति तदप्युत्सर्गवचनं अपवादव्याख्यानं पुनरपूर्वादिगुणस्थानवर्तिनां उपशमक्षपकयोर्यच्छुकुध्यानं तदपेक्षया स नियमः अपूर्वादधस्तनगुणस्थानेषु धर्मध्याने निषेधकं न भवति । तदप्युक्तं तत्रैव तत्त्वानुशासने “ यत्पुनर्वज्रकायस्य ध्यानमित्यागमे वचः । श्रेण्योर्ध्यानं प्रतीत्योक्तं तत्राधस्तान्निषेधकं " एवं स्तोकश्रुतेनापि ध्यानं भवतीति ज्ञात्वा किमपि शुद्धात्मप्रतिपादकं संवरनिर्जराकरणं जरमरणहरं सारोपदेशं गृहीत्वा ध्यानं कर्तव्यमिति भावार्थः । उक्त च । "अंतो णत्थि सुदीणं कालो थोओ वयं च दुम्मेहा । तण्णवरि सिक्खियव्वं जं जरमरणं खयं कुइ" ।। १४६ ।। एवं नवपदार्थप्रतिपादक द्वितीय महा धिकार मध्ये निर्जराप्रतिपादकमुख्यतय । गाथायेणाष्टमतराधिकारः समाप्तः ॥ अथ निर्विकारपरमात्मसम्यकश्रद्धानज्ञानानुष्ठानरूपनिश्चय
गर्भित ध्यानका अनुभवी है, इस कारण परमात्मपदको पाता है । इस प्रकार निर्जरा पदार्थका व्याख्यान पूरा हुवा || १४६ ॥ अब बंध पदार्थका व्याख्यान किया जाता है ।
१ अद्यापि त्रिकरणशुद्धा आत्मानं ध्यात्वा लभन्ते इन्द्रत्वम् । लौकांतिकदेवत्व तत्र च्युना निर्वृतिं यान्ति ॥ १॥
Jain Education International
२ अन्तो नास्ति श्रुतीनां कालः स्तोको वयं च दुर्मेधाः ।
तत् एव शिक्षितव्यं यत् जरामरणक्षयं करोति ॥२॥
३ जो कोई कहै कि इस वर्तमान कालमें ध्यान नहीं होता उसको इन ऊपर लिखी दो गाथाओंसे अपना समाधान करना चाहिये ।
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002941 |
| Book Title | Panchastikaya |
| Original Sutra Author | Kundkundacharya |
| Author | |
| Publisher | Shrimad Rajchandra Ashram |
| Publication Year | 1969 |
| Total Pages | 294 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari & Philosophy |
| File Size | 18 MB |