________________
३६
[१६९
कोऊहल-विरइया णितच्छरो वि रामाणुलंपिओ णिविसो वि विसंमइओ। करितुरय-वजिओ वि हु पडिरक्खिय-महिहरुग्धाओ॥१६९ असुरो वि सया मत्तो मत्तो वि अमुक-णियय-मज्जाओ। मज्जाय-संठिओ विहु विरसो वि सवाणिओ च्चेवें ।। १७० साहेइ जर्मिं अज्ज वि पयडो पेवय-वइ-साहसुप्फालो। महि-"मंडलग्ग-हत्थो व राम-चरियाई सउँ-वहो ।। १७१ दीसंति सिरि-सुवास-हर-रइय-कुसुमोवयार-सारिच्छा ।। वेला-वण-वीई-विइण्णे रयण-घडिया तडुच्छंगा ।। १७२
नरपते चिन्तितं हृदयेन । एष समुद्रो दुःखोत्तारोऽस्माकं [ यथा ] भणितः पोट्टिसेनेति । "युग्मम् ॥ १६६-६७ ॥ १६८-७०) दीसइ'- समुद्रो दृश्यते इति संबन्धः । विशेषणान्याह । पटुपवनोद्गतप्रतिवप्रतिपूर्णदशदिक्चक्रः । हलंत कम्पमान उधेल प्रसरणशील महालहरीमालाकुलोलोलः । महल्लादिशब्दा महत्त्ववाचका बाहुल्यात ज्ञेयाः । उल्लोलश्चञ्चलः ॥ [णित-] निर्गच्छदप्सरा अपि रामानुलकित इति विरु द्धम् । प्रथमपक्षे रामाः स्त्रियः ताभिरनुलचितः इति । अथ च निर्गता अप्सरसो रम्भा " दयो यस्मात् , रामेण दाशरथिना अनुल्लचितः आक्रमितः । निर्विषोऽपि विषमय इति विरुद्धम् । अथ च कालकूटनिर्गमाद्विषरहितः, विषं च पानीयं तन्मयः । करितुरग वर्जितोऽपि परिरक्षितमहीधरोद्धातः । करी हस्ती एरावणनामा । तुरगो अश्वः उच्चैः श्रवाभिधः । महीधरा नरेन्द्राः पर्वताश्च ॥ [असुरो-] असुरोऽपि सदा मत्तः । विद्यते सुरा मदिरा यत्र, मथनावसरे निर्गमात् । अथवा अ विष्णुः स एव सुरो देवो २० यत्रेति । मत्त इव मत्तोऽपारसंभृतित्वादुन्मत्त इव । मत्तोऽपि अमुक्तनिजकमर्यादः । सुरादिमत्तो विमर्यादः न गण्यः इति । मर्यादासंस्थितोऽपि विरसोऽपि सवाणिज्यकः इति विरुद्धम् । विरसस्य दुष्करं वणिक्कर्म । अथ च विगतो "रसषट्रो यत्रेति सपानीयश्चेति । विरुद्धालङ्कारेण समुद्रस्तुतिः ॥ १६८-७० ॥ १७१) साहेइ-यत्र महीमण्डला
ग्रहस्त इव प्लवगपतिसाहसकथकः सुग्रीववीरकर्मप्रतिपादकः प्रकटः सेतुपथः सेतु २१ अद्यापि रामचरितानि साहइ इति कथयति । 'कथेर्वज्जरपज्जरोप्पालपिसुणसंहबोल्लचव जंपसीससाहाः' [ हैम० ८-४-२] इति उप्पालः साहश्च आदेशौ ॥ १७१ ॥ १७२ दीसंति - यत्र वेलावनवीचिविकीर्णरत्नघटितास्तटोत्संगाः श्रीसुवासगृहरचितकुसुमोप चारसदृक्षाः दृश्यन्ते । तरलतरङ्गास्तीरविक्षिप्तरत्नपुञ्जाः लक्ष्मीवासभवने पुष्पप्रकारा इको
' = निर्यदप्सरोपि. २P विसमईओ. ३ = उद्धातः. * वि ग मुक्क, J वि अमुक्क, BC यमुक्क. "F मजायथु वि विरसो विरसो वि, JB मज्जायसंठिओ विहु विरसो. अ. चेव, JB देव
= यस्मिन्. १ = सुग्रीवसाहसकथकः, P पवयवई, J पवयवइ. "B साहसुप्फलो.. " मंडलगिहत्या १२ PB सेयवहो, J सेउवहो. १२J सवास.. 5 वीई. 1. = वीचिविक्षिप्त. १६P तंडुच्छंगा, दु for डु, B तडु'. B नरपति. १०B युग्मं is put at the close of the gathās Nos. 166-67
B रसषडो. १B समुद्रश्रुति.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org