Page Text
________________
धर्मोपदेशमाला
११. जेमणे भारतवर्षमां अज्ञानरूपी गाढ अंधकारमां पडेला मनुष्योने जिन-वचनरूपी प्रदीप वडे सिद्धपुर ( मोक्ष )नो मार्ग प्रकट कर्यो हतो ( दर्शाव्यो हतो ) ।
१६
१२. जेमणे महासत्त्वशाली घणा राजाओ, द्विजो अने श्रेष्ठीओने प्रत्रजित कर्या हता; अने स्थाने स्थानमां बीजाओने अभय ( मंत्रीश्वर ) सरखा श्राद्ध - श्रद्धालु श्रावको कर्या हता ।
१३-१४. जेमणे घणा देशोमां, चतुर्विध श्रीसंघथी यात्रा करातां अनेक जिन-मन्दिरो कराव्यां तां । गुजरता ( गूजरात ) भरमां, नागउर ( नागोर, मारवाड ) वगेरे जे जे नगरोमां तेओ भोजन माटे पण वस्या, त्यां त्यां अनेक जिन-मन्दिरो थयां हतां ।
१५. जेमनो स्पर्श, कफ, मल-मूत्र अने मेल पण औषधिरूप थतां होई विविध व्याधिओने आश्चर्यकारक रीते नाश पमाडता ए ( महात्मा ) परम औषधिनो विभ्रम करावता हता ।
१६. एवा प्रकारना ते महामुनिना गुणोनो पार पामी शकाय नहि; अथवा गगनना विस्तारमा रहेलां द्रव्यो ( ताराओ ) नुं प्रमाण कोण जाणी शके ?
विवरणकार जयसिंहाचार्य
१७-१८. देवो अने मनुष्योवडे स्तुति करायेला, ते ( महात्मा कृष्णमुनि ) ना चरणोमां रहेल रज जेवा, जयसिंहाचार्य नामना असम - असामान्य शिष्यावयवे ( शिष्यरूप
१ गूजरात नामनी प्राचीनताने सूचवतो, गूजरात नाम साथै साम्य धरावतो, प्राकृतभाषामां वपराएल आ गुजरता शब्दनो प्रयोग सं. ९१५ मां रचायेला आ प्राचीन ग्रन्थमां मळतो छोई महत्त्वनो गणी शकाय । आवो प्रयोग, आ पछी त्रीजे वर्षे सं० ९१८ मां लखायेला एक अन्य शिलालेखमां पण प्राकृतभाषामां मळे छे । पडिहार (प्रतिहार ) वंशी सद्गुणी राजा कक्कुके भक्तिधी जिनदेवनुं दुरित- विनाशक, सुख-जनक अचल भवन कराव्युं हतुं, अने ते सिद्ध धनेश्वरना गच्छमां गोष्ठिको ( व्यवस्थापको -- ट्रस्टीओ ) ने समर्पण क हर्तु ते भवननो सं. ९१८ नो शिलालेख, घटियाला ( जोधपुर- मारवाडराज्य ) मां छे; तेमां ते महाराजानी प्रशंसा करतां 'मरु- माडवहतमणी परिअंका अज्ज गुजरतासु' उल्लेख कर्यो छे; अर्थात् 'जेणे मरु... आर्य गूजरात वगेरे अनेक देशोमां पोताना सञ्चारित अने गुणो वढे जनोमां अनुराग उत्पन्न कर्यो हतो' - एवो त्यां आशय छे ।
'जर्नल रोयल एसियाटिक सोसायटी' सन् १८९५ ना पृ. ५१६थी ५१८ मां, मुनशी देवीप्रसादजीना 'मारवाडना प्राचीन लेख' मां, अने सद्गत बाबूजी पूरणचंदजी नाहरना 'जैनलेखसंग्रह ' ( खण्ड १, पृ. २५६ थी २६१ ) मां पण कंइक अशुद्धि साथै ए लेख प्रकट थयेल छे ।
I
प्राकृत गुज्जरन्ताशब्दने मळतो, संस्कृत गुर्जरत्रा शब्द, वि. सं. ९०० ना ताम्रपत्रमां वपरायेल जोवा जाणवा मळे छे । प्रतिहारवंशी महाराजा भोज ( १ ला ) ना दानपत्रमां एनो उल्लेख छे. त्यां दानमां अपायेल सिवागामने, गूर्जरत्राभूमिमां गणेल डेंडवानक विषय साधे संबद्ध सूचववामां आव्युं छे । तेवी रीते एज समयना बीजा दानपत्रमां, दानमां अपायेल मंगलानक ( मंगलाणा ) गामने पण गुर्जरत्रा-मंडलमा गणवामां आवेल छे; जे बने गामो हालमा मारवाडना जोधपुर राज्यमां गणाय छे। विशेष माटे जुओ एपिग्राफिया इंडिका [ वॉ. ५, पृ. २१०-२११]. प्राकृतमां गुजर देस, देसी भासा वगेरे प्रयोगो, अने संस्कृतमां गुर्जर शब्द प्रयोग एथी पण २-३ शतक जेटला प्राचीन समयना ग्रन्थोमां जोवा - जाणवार्मा आवेल छे । केटलाक साक्षरो 'गूर्जरराष्ट्र' शब्दना अपभ्रंश तरीके 'गुजरात' शब्दनी व्युत्पत्तिनी अवनवी कल्पना करता हता, तेमने आ 'गुज्जरन्ता' शब्दनो प्राचीन प्रयोग, विशेष योग्य विचार करवामां उपयोगी थशे । मारवाड अने गुजरातना गाढ निकट संबंधने समजवामां पण आ उल्लेख उपयुक्त थशे ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002785 |
| Book Title | Dharmopadeshmala Vivaran |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jinvijay |
| Publisher | Singhi Jain Shastra Shiksha Pith Mumbai |
| Publication Year | 1949 |
| Total Pages | 296 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari & Religion |
| File Size | 18 MB |