________________
॥ प्रथमो विमर्शः ॥
६१
वे, इष्ट नक्षत्रथी वावीशमा नक्षत्रे रहेलो चंद्र इष्ट नक्षत्रने लातवमे हणे बे, ए रीते सत्यावीशमे रहेलो मंगळ, सातमे रहेलो बुध, चोवीशमे रहेलो गुरु, पांचमे रहेलो शुक्र, बावीशमे रहेलो शनि ने नवमे रहेलो राहु इष्ट नक्षत्रने हो बे. हीं निजित् सहित व्यावीश नक्षत्रो लेवानां बे. सात ( लत्ता ) एटले पादनो प्रहार कहेवाय बे, अने ते अश्वादिकनी जेम प्राये पाबळथी मारे बे, माटे या प्रमाणे कां.
हवे जोशीने नक्षत्रोनी गणतरी सहेलाइथी थवा माटे आगळथी तत्त" मारे ते पाठांतरवमे बतावे बे. -
लत्तयन्ति जमर्काद्याः स्वर्दतः सानि जित्क्रमात् ।
अर्का १२ ष्टानि ३ विकृत्यं २३ ग ६ तच्वा २५ ष्ट ( सूर्या १२ष्ट त्रि ३ त्रयोविंश २३ षटू ६ तत्त्वा २५ है
प्रकृति २१ प्रमम् ०१ कविंशकम् २१, पाठान्तरं )
अर्थ- सूर्य पोताना नक्षत्रथी बारमा नक्षत्रने गळनी बात मारे बे, चंद्र श्रावमा नक्षत्रने, मंगळ त्रीजा नक्षत्रने, बुध त्रेवीशमा नक्षत्रने, गुरु बघा नक्षत्रने, शुक्र पचीशमा नक्षत्रने, शनि यावमा नक्षत्रने ने राहु एकवीशमा नक्षत्रने सत्ता मारे बे. अहीं पण निजित् सहित नक्षत्रो गवां.
पाबळनी लत्ता तथा आगळनी लत्ता ए बन्ने रीते गणतां एक ज अर्थ वे बे. जेमके इष्ट नक्षत्र अश्विनी नक्षत्र बे, त्यांथी अढारमुं नक्षत्र ज्येष्ठा बे, ते ज्येष्ठामां रहेलो सूर्य विनीने पाबळ लात मारे बे, तथा सूर्यनुं पोतानुं नक्षत्र ज्येष्ठा वे, त्यां रहेलो सूर्य श्रागळना वारमा नक्षत्रने एटले अश्विनीने जात मारे बे. ए रीते सर्वत्र जावं.
-
अहीं को शंका करे के इष्ट दिवसनुं जे नक्षत्र होय ते ज नक्षत्र चंद्रनुं पण होय बे, ने त्यां रहेलो चंद्र जो पाबळना बावीशमा अथवा गळना श्रवमा नक्षत्रने लात मारे तो तेमां इष्ट नक्षत्रने शुं श्रव्यं ? कां ज नहीं, तेथी इष्ट नक्षत्रने चंद्रनी लत्तानो विचार करवो व्यर्थ बे. या शंकानुं समाधान ए वे जे चंद्र परिपूर्ण ( पूर्णिमानो ) थइने ज नक्षत्रने लत्ता मारे बे, पण बीजो चंद्र लत्ता मारतो नथी. ते विषे श्रीपति कबे – “विंशं परिपूर्णमूर्त्तिरुमुपः संतापयेन्नेत्तरः " "परिपूर्ण मंगळवाळो चंद्र पाबळना बावीशमा नदत्रने संतापे बे, पण बीजो अपरिपूर्ण चंद्र संतापतो नथी.” तेथी करीने गइ पूर्णिमा जे नक्षत्रमां समाप्त थइ होय ते ज चंद्रनुं नक्षत्र धारीने त्यांथी गएतरी करवी. यतिवलनमां पण कांबे के
Jain Education International
"चकार यत्र नक्षत्रे राकान्तं रजनी करः । ततश्चाष्टमनक्षत्रं स पुरो हन्ति लत्तया ॥ १ ॥”
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org