________________
॥ पञ्चमो विमर्शः॥
२एए क्रूरपणुं अही जाणवु नहीं, तेथी अहीं ए जावार्थ श्रयो के जे नक्षत्र क्रूर एटले रवि, मंगळ, शनि अने राहुमांधी कोइ पण ग्रहे लोगवीने मूकी दीधेयूँ होय ते नक्षत्र, तथा
आक्रमण करेलु एटले तेज क्रूर ग्रहे लोगवातुं नक्षत्र, तथा नोग्य एटले तेज क्रूर ग्रहे हमणां तरतज नोगववानुं होय ते नक्षत्र, या त्रण नक्षत्रो तजवा योग्य कह्यां . तेमनां फळ या प्रमाणे सारंग कहे जे.
"ऋराश्रितक्रूर विमुक्तक्रूरगन्तव्यधिष्ण्येषु कुमारिकाणाम् ।
वदन्ति पाणिग्रहणे मुनीन्जा, वैधव्यमब्दै स्त्रिनिरत्रिमुख्याः॥१॥" "क्रूर ग्रहे आश्रित करेलुं (जोगवातुं), क्रूर ग्रहे लोगवीने मूकी दीधेनुं अने क्रूर ग्रहे गंतव्य एटले हजु हवे नोगववानुं, ए त्रणमांथी कोइ पण नदत्रमा कुमारिकानुं पाणिग्रहण ( विवाह ) कर्यु होय तो ते कन्या त्रण वर्षनी अंदर विधवापणुं पामे ने एम अत्रि विगेरे मुनींजो कहे जे."
बीजा आचार्यों कहे वे के"नुक्तं नोग्यं च नो त्याज्यं सर्वकर्मसु सिद्धिदम् ।
यत्नात्त्याज्यं तु सत्कार्ये नक्षत्रं राहुसंयुतम् ॥ १॥" "क्रूर ग्रहे लोगवेलु तथा जोगववानुं एबे नक्षत्रो सर्व कर्ममां सिद्धिापनार होवाथी तजवा योग्य नथी, परंतु शुन कायेने विपे राहुवझे युक्त एवं नक्षत्र अवश्य यत्नथी त्याग करवा योग्य .” ___ ग्रहणनत्र एटले जे दिननक्तमां (दनश्या नक्षत्रमां) सूर्य के चंजनुं ग्रहण अर्यु होय ते. ग्रहना उदय अने अस्तवमे दोष पामेलुं नक्त्र एटले जे दिननक्षत्रमा ग्रहोनो उदय के अस्त श्रयो होय ते. आगमने विषे वक्र ग्रहे आक्रमण करेलुं (जोगवातुं)नक्षत्र पण तजवा योग्य कडं बे. "विड्डरमवदारियं" "विवर नात्र एटले अपघारित नक्षत्र तजवा योग्य .” अहीं अपधारित एटले वक्र ग्रहे श्राक्रमण करेलुं एवो अर्थ बे. ग्रहोए नेदेखें एटले नौम (मंगळ) विगेरे पांच ताराग्रहो कृत्तिका, रोहिणी विगेरे जे नक्षत्रोनी वच्चे जेदीने जाय ते ग्रहनिन्न कहेवाय बे. ते विषे लग्नशुधिमां कडं बे के"मज्केण गहो जस्स उ गश्तं होश् गहनिन्नं" "ग्रह जेनी मध्ये थश्ने जायचे ते ग्रहनिन्न कहेवाय जे.” नारचं टिप्पणीमां तो एम लख्युं ने के“जेना पर ग्रहोनी माबी तथा जमणी दृष्टि पम्ती होय ते ग्रहनिन्न कहेवाय .” अहीं दृष्टि जाणवाने माटे सात रेखावाळा चक्रनी जेम कृत्तिका नत्रयी आरंनीने सात सात नक्षत्रो चारे दिशामा स्थापवां. ते था प्रमाणे
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org