Arambhsiddhi Lagnashuddhi Dinshuddhi

SR No.: 002765
Original Sutra Author: N/A
Author: Udayprabhdevsuri, Haribhadrasuri, Ratshekharsuri
Publisher: Shravak Bhimsinh Manek
Publication Year: 1918
Total Pages: 524
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari & Jyotish
File Size: 12 MB

Page 261

॥ चतुर्थो विमर्शः ॥
३३५
सूर्य ने चंद्र वक्री होइ शकता नथी, तेथी मंगळ विगेरे कोइ पण ग्रह यात्रासमये वक्र गतिवाळो होय ते एक ज जो यात्रालग्नमां केंद्रस्थाने रह्यो होय तो ते जयनो नाश करे बे, तो पढी बे ऋण वक्री ग्रह रह्या होय तेमां तो शुं कहेवुं ? अथवा ते ज वक्री प्रनो वर्ग एटले होरानो असंभव होवाथी गृह ( स्थान ), द्वेष्काण ने नवांश विगेरेरूप वर्ग जो लग्नमां होय तो ते पण अशुभ बे, वक्र गतिना दिवसनी ने मार्गगतिना दिवसनी संख्या ज्योतिषसारमां आ प्रमाणे कही बे. -
"पणस ६५ इक्कवीसा २१ बारसाहियं सयं च ११२ बावन्ना ५२ । तीस सयं च १३४ कमा वक्कदिणा मंगलाई ॥ १ ॥
सगसपणाल ७४५ बिएवइ ए२ चुचालसय १४४ पंचसयचउडीसा ५२४ । दो का सया चालीसा २४० मंगलमाईण मग्गदिया ॥ २ ॥”
"मंगळ, बुध, गुरु, शुक्र अने शनि ए पांच ग्रहोना वक्र गतिना दिवस अनुक्रमे ६५-२१-११२ - २२ अने १३४ बे, तथा मंगलादिकना मार्गगतिना दिवसो अनुक्रमे १४५ - ०२ - १४४-५२४ अने २४० बे."
गति, प्रमाण ने वर्णे करीने विकृत ग्रह पण यात्रालग्नमां प्रथम स्थाने रहेलो शुन नथी. तेमां अतिचारी ग्रह गतिए करीने विकृत कहेवाय बे. तिचारी ग्रहनुं स्वरूप या प्रमाणे कां बे. -
“पक्षं १ दशाहं २ त्रिपक्षी ३ दशाहं ४ मासषट्तयी ५ । अतिचारः कुजादीनामेष चार स्त्वितोऽपरः ॥ १ ॥”
"मंगलादिक ग्रहोनो अतिचार अनुक्रमे पंदर दिवस, दश दिवस, त्रण पक्ष ( दोढ मास ), दश दिवसाने व मास सुधी बे. त्यारपबीना दिवसो चार कदेवाय बे."
या उपर कदेला प्रमाथी बो के अधिक प्रमाणवाळो ग्रह आकाशमां जातो होय तो ते ग्रह प्रमाणे करीने विकृत कहेवाय बे. एज प्रमाणे वर्णे करीने विकृत पण जावो. लल्ल तो कहे बे के – “जे ग्रहनुं जन्मनक्षत्र क्रूर ग्रह के उस्कापात विगेरेथी पीमा पाम होय ते ग्रह पण यात्रालग्नमां प्रथम स्थाने रहेलो शुभ नथी. ग्रहनां जन्मनक्षत्र या प्रमाणे बे.
-
"विशाखा १ कृत्तिका २ प्यानि ३ श्रवणो ४ भाग्य ए मिज्यनम् ६ । रेवती 9 याम्यमश्लेषा ए जन्मण्यर्कतः क्रमात् ॥ १ ॥"
१ होरा चंद्र भने सूर्यनीज होय छे, ते प्रथम कही गया छे. * भर १ चित्तु २ तरसाढा ३ णि ४ उत्तरफग्गु ५ जिठ्ठ ६ रेवइआ ७ | सुराइ जम्म रिक्खा एएहिं वज्जमुसळ पुणो ॥ १ ॥ आ प्रमाणे प्रथम विमर्शमां छे तथा प्रथम विमर्श प्रमाणे ज लमशुद्धिमां तथा नारचंद्रमां पण कहेल छे, तेथी विशाखा इत्यादि उपरनो पाठ मतांतर जाणवो.
आ. २९