________________
स्वोपज्ञटीकासहिता ।
२६१
"
एतदेककार्यकारिणः, तथैतेऽपि भावा घट-शरावो-ष्ट्रिको वनादयः, तथाविधसमानपरिणामविकला अपि तात्त्विकसमानपरिणामविरहिता अपीत्यर्थः तथाविधबुद्धयादिहेतवः समानबुद्धि-शब्दद्वयहेतवः, किं यते ? । एतदाशङ्कयाह - उच्यते - असमानेभ्यो जातिभेदेन, स. मानबुद्धद्याद्यसिद्धेः समानबुद्धि-शब्दद्वयानुपपत्तेः । असिद्धिश्च तन्निबन्धनस्वभाववैकल्यात् समानबुद्धयादिनिबन्धनस्वभाववैकल्यात् । एतदेवाह - तथाहि - न चक्षुरादिषु विषयेषु, समानबुद्धयादिभावो विषयत्वेन । कुत इत्याह- तथाऽप्रतीतेः चक्षुरादिषु विषयत्वेन समानबुद्धधाद्यप्रतीते:, नीलादिष्विव समानेष्विति व्यतिरेकेण भावना | रूपज्ञानाद्येककार्यकारित्वं चात्र व्यतिकरे, अनर्थकमेव । कुत इत्याहसिद्धसाधनत्वात् । एतदेवाह को हि नाम वादी, तथा - असमानेभ्योऽपि विशिष्टसमानपरिणामापेक्षया, तथैकं कार्य सामग्रीजनक
,
कं कार्य नेच्छति ? । तथाविधसमानपरिणामविकलाः पुनश्चक्षुरादयः समानबुद्धि-शब्दद्वयप्रवृत्तिहेतवो न भवन्ति, न तथाविधैककार्यास्तथाविधैककार्या भवन्त्येवेत्यर्थः इत्यभिदधति विद्वांसो जैनाः । ततश्चानेनानन्त रोदितेन न किञ्चिदुपद्रूयते । कुत इत्याहअसमानेभ्यः चक्षुरादिभ्यः, सामान बुद्ध्याद्यसिद्धेः; तत्सिद्धौ च नो बोधेति भावना ॥
Jain Education International
न
नासिद्धिः प्रधानेश्वरादिकार्यत्व समानपरिणाम विकलेभ्योsपि भावेभ्यः 'प्रधानादिकार्याः प्रधानादिकार्याः' इति केषाञ्चित्समानबुद्ध्यादिसिद्धेः । न, तस्याः सङ्केत संमोह हेतुत्वात्, आविद्वदङ्गनादीनामविशेषेण समानपरिणामवद्भावेष्विवाक्षदर्श नत एव तदप्रवृत्तेः । तथाक्षदर्शनमपि न तत्रार्थयाथात्म्यतः, अपि तु जन्मान्तरवासनात इति चेत् । तत्रापि किं निमित्तम् ? इति वाच्यम् । जन्मान्तरवासनैवेति चेत् । अनवस्था । अनादित्वात् तद्वासनाया अयमप्यदोष इति चेत् । न, अनादितथाक्षदर्शनादर्थयाथात्म्यसिद्धेः, अन्यथातिप्रसङ्गात्, रूपाद्यक्षदर्शनस्यापि
For Private & Personal Use Only
"
www.jainelibrary.org