Uttara Purana

SR No.: 002728
Original Sutra Author: Gunbhadrasuri
Author: Pannalal Jain
Publisher: Bharatiya Gyanpith
Publication Year: 2000
Total Pages: 738
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & Mythology
File Size: 20 MB

Page 56

महापुराणे उत्तरपुराणम् पहावो वक्वाबुजस्यास्य किं पुनर्वर्ण्यतेतराम् । यदि लोलालितां जग्मुनिलिम्पेशाः सवल्लभाः ॥ ३८ ॥ कण्ठस्य कः स्तवोऽस्य स्याद्यदि त्रैलोक्यकण्ठिका । बद्धामरेशैः स्याद्वादकुण्ठिताखिलवादिनः ॥ ३९ ॥ तद्वाहुशिखरे मन्ये शिरसोऽप्यतिलड्विनी । वक्षःस्थलनिवासिन्या लक्ष्म्याः क्रीडाचलायते ॥ ४० ॥ धरालक्ष्मी समाहतुं 'वीरलक्ष्मीप्रसारितौ । भाजेते जयिनस्तस्य भुजावाजानुलङ्घिनौ ॥ ११ ॥ पृथक पृथक्त्वं नाख्येयं रम्यत्वं वास्य वक्षसः । मोक्षाभ्युदयलक्ष्म्यौ चेत्तदेवावसतः समम् ॥ ४२ ॥ कृशमप्यकृशं मध्यं लक्ष्मीद्वयसमाश्रितम् । ऊर्ध्वदेहं महाभारं वहदेतस्य हेलया ॥ ४३ ॥ नाभिः प्रदक्षिणावर्ता गम्भीरति न कथ्यते । सा चेन्न तादृशी तस्मिन्न स्यादेवं सुलक्षणा ॥ ४४ ॥ रूपशोभा विना नेमः3 ४स्वाश्रयादिति वाणवः । सन्तः सर्वेऽपि तत्रासन् रम्यस्तन कटीतटः ॥ ४५ ॥ रम्भास्तम्भादयोऽन्येषामूर्वोयान्तूपमानताम् । उपमेयास्तदूरुभ्यां ते वृत्तत्वादिभिर्गुणैः ॥ ४६॥ कुतो जानुक्रियेत्येतद् वेनि नान्येषु वेधसः । चेदस्मिगुरुजङ्घानां शोभास्पर्द्धानि वृत्तये ॥ १७ ॥ वज्रेण घटिते जसे वेधसाऽस्यान्यथा कथम् । जगत्त्रयगुरो र बिधाते ते तनोस्तनू ॥ १८ ॥ धरेयं सर्वभावेन लग्नाऽस्मत्तलयोरिति । लक्रमो प्रमदेनेव कूर्मपृष्ठौ शुभच्छवी ॥ ४९॥
इयन्तोऽस्मिन् भविष्यन्ति धर्माः कर्मनिवर्हणाः । इत्याख्यातुमिवाभान्ति विधिनालयः कृताः ॥५०॥ नहीं जा सकती। उनके मुखकी शोभा वचनोंसे प्रिय तथा उज्ज्वल थी अथवा वचनरूपी वल्लभासरस्वतीसे देदीप्यमान थी॥ ३७ ।। जब कि अपनी-अपनी वल्लभाओंसे सहित देवेन्द्र भी उस पर सतृष्ण भ्रमर जैसी अवस्थाको प्राप्त हो गये थे तब उनके मुख-कमलके हावका क्या वर्णन किया जावे ? ॥ ३८॥ जिन्होंने स्याद्वाद सिद्धान्तसे समस्त वादियोंको कुण्ठित कर दिया है ऐसे भगवान् सुमतिनाथके कण्ठमें जब इन्द्रोंने तीन लोकके अधिपतित्वकी कण्ठी बाँध रक्खी थी तब उसकी क्या प्रशंसा की जावे ? ॥३६॥शिरसे भी ऊँचे उठे हुए उनकी भुजाओंके शिखर ऐसे जान पड़ते थे मानो वक्षःस्थल पर रहने वाली लक्ष्मीके कीड़ा-पर्वत ही हों ॥४०॥ घुटनों तक लटकने वाली विजयी सुमतिनाथकी भुजाएँ
भजाएँ ऐसी सुशोभित हो रही थीं मानो प्रथिवीकी लक्ष्मीको हरण करनेके लिए वीरलक्ष्मीने ही अपनी भुजाएँ फैलाई हो ॥४१॥ उनके वक्षःस्थलकी शोभाका पृथक्-पृथक् वर्णन कैसे किया जा सकता है जब कि उस पर मोक्षलक्ष्मी और अभ्युदयलक्ष्मी साथ ही साथ निवास करती थीं ॥४२॥ उनका मध्यभाग कृश होने पर भी कृश नहीं था क्योंकि वह मोक्षलक्ष्मी और अभ्युदयलक्ष्मीसे युक्त उनके भारी शरीरको लीलापूर्वक धारण कर रहा था ।। ४३ ॥ उनकी आवर्तके समान गोल नाभि गहरी थी यह कहनेकी आवश्यकता नहीं क्योंकि यदि वह वैसी नहीं होती तो उनके शरीरमें अच्छी ही नहीं जान पड़ती ॥ ४४ ॥ समस्त अच्छे परमाणुओंने विचार किया-हम किसी अच्छे आश्रयके विना रूप तथा शोभाको प्राप्त नहीं हो सकते ऐसा विचार कर ही समस्त अच्छे परमाणु उनकी कमर पर आ कर स्थित हो गये थे और इसीलिए उनकी कमर अत्यन्त सुन्दर हो गई थी॥४५॥ केलेके स्तम्भ आदि पदार्थ अन्य मनुष्योंकी जांघेांकी: उपमानताको भले ही जावें परन्तु भगवान् सुमतिनाथके जांघोंके सामने वे गोलाई आदि गुणांसे उपमेय ही बने रहते थे ॥४६॥ विधाताने उनके सुन्दर घुटने किसलिए बनाये थे यह बात मैं ही जानता हूँ अन्य लोग नहीं जानते और वह बात यह है कि इनकी ऊरुओं तथा जंवाओंमें शोभासम्बन्धी ईर्ष्या न हो इस विचार सेही बीचमें घुटने बनाये थे॥४७॥ विधाताने उनकी जंघाएँ वनसे बनाई थीं, यदि ऐसा न होता तो वे कृश होने पर भी त्रिभुवनके गुरु अथवा त्रिभुवनमें सबसे भारी उनके शरीरके भारको कैसे धारण करतीं ॥ ४८ ॥ यह पृथिवी संपूर्ण रूपसे हमारे तलवोंके नीचे आकर लग गई है यह सोचकर ही मानो उनके दोनों पैर हर्षसे कछुवेकी पीठके समान शुभ कान्तिके धारक हो गये थे । ४६ ॥ इन भगवान् सुमतिनाथमें कर्मोको नष्ट करनेवाले इतने धर्म प्रकट होंगे यह कहनेके लिए
१ मुखस्य । अयं श्लोकः घ० पुस्तके नास्ति । २ वीरलदम्या ख०, ग० ।नैमः ग० । रूपशोभावितानेन ख० । ४ सुष्ठ आश्रयः स्वाश्रयः तस्मात् । ५ निषिद्धये ल० ।

Translation AI Generated

The beauty of his mouth, adorned with words, is beyond description. If the words were to be described, they would be like the beautiful, playful, and radiant Saraswati. || 38 || What can be said about the beauty of his throat, which was adorned with the garland of the three worlds, worn by Indra, who had defeated all debaters with his Syadvada philosophy? || 39 || I believe that the peaks of his arms, rising above his head, were like the playful mountains of Lakshmi, who resides in his chest. || 40 || His victorious arms, reaching down to his knees, were like the arms of Vira-Lakshmi, spreading out to embrace the Earth-Lakshmi. || 41 || How can the beauty of his chest be described separately, when both Moksha-Lakshmi and Abhyudaya-Lakshmi reside there together? || 42 || His middle was not thin, even though it was thin, because it was adorned with Moksha-Lakshmi and Abhyudaya-Lakshmi, and it effortlessly carried the weight of his great body. || 43 || His navel, like a swirling vortex, was deep, and it need not be described, for if it were not so, his body would not be so beautiful. || 44 || All the good atoms thought, "We cannot attain form and beauty without a good shelter," and so they all came and resided on his waist, making it extremely beautiful. || 45 || The banana stalk and other objects may be used as comparisons for the thighs of other men, but they are merely objects of comparison in the presence of the thighs of Lord Sumatinatha, due to their roundness and other qualities. || 46 || Only I know why the Creator made his beautiful knees, and others do not know. It was so that there would be no envy between his thighs and his shanks. || 47 || The Creator made his shanks of iron, for how else could they bear the weight of his body, the Guru of the three worlds, even though he was thin? || 48 || Thinking, "This earth has come and rested beneath my feet," his two feet became like the back of a tortoise, bearing the auspicious radiance of joy. || 49 || So many Dharmas, which destroy karma, will manifest in this Lord Sumatinatha. The laws of the universe have been created to declare this. || 50 ||