________________
उपक्रमविचारः।
१७३ पुंसः प्राणोच्छेदः । तथा शुकसारिकादीनां शिक्षागुणविशेषपरिणामस्तद्विधातश्च । चतुष्पदानां हस्त्यश्वादीनाम् । वृक्षादीनाम वृक्षायुर्वेदोपदेशादनुग्रहोपघातक्रिया, “अचित्तानां सुवर्णादीनां कुण्डलाङ्गुलीयकादिक्रिया, तद्विनाशश्च । मिश्राणामेपामेव द्विपदादीनां वस्त्रादिसमेतानामिति । सर्वत्र च द्रव्यस्य द्रव्येण द्रव्यैर्वोपक्रमो द्रव्योपक्रमः । द्वित्व-बहुत्वतश्च सम्भवतो विग्रहः कार्यः ॥२१८॥
खेत्तमरूपं णिच्च ण तस्स परिकम्मणा ण य विणासो । आधेयगतिवसेण तु करणविणासोश्यारो स्थ ।।९१९।।
खेत्त० गाहा । क्षेत्रमरूपं नित्यं चेत्यतस्तत्करणविनाशावशक्यौ, तदाधेयद्रव्यक्रियायास्तु तद्विनाशे च क्षेत्रोपक्रमोपचारः ।।९१९॥
णावातिउवक्कमणं हलकुलितादीहि वा वि खेत्तस्स । सम्मज्जभूमिकम्मे पंथतलागादियाणं च ॥९२०॥ [६१-०]जं वत्तणातिरूवो कालो दवाण चेय पज्जायो ।
तो तक्करणविणासे कीरति कालोक्यारो ऽत्थ ॥९२१।।
णावाति० गाहा [अनु० सू० ६५] । जं वत्त० गाहा । यतो वर्तनापरिणामक्रियादिरूपः द्रव्यपर्याय एव कालः, अतस्तत्करणविनाशयोरेव कालोपक्रमोपचारः ॥९२०-९२१॥
छायाये णालियाए य परिकम्मं से जधत्व विण्णाणं । ‘रीक्खातीचारेहि य तस्स विणासो विवज्जासो ॥९२२॥ जं परहितयाकूतावधारणमुक्कमो स भावस्स । तस्सा सत्य मरुगिणिगणियाऽमच्चादयोऽभिहिता ॥९२३॥
छाया० गाहा [अनु० सू० ६८] । जं पर० गाहा । यदिङ्गितादिना परस्याकूत चेतसोऽवधार्यते स भावोपक्रमः प्रशस्ताप्रशस्तभेदः [अनु० सू० ६९] । तत्र विषयादिहेतोरेप्रेशस्तः ब्राह्मणीदुहितु(त)देवदत्तामात्यवत [अनु० सू० ६९] ॥९२२-९२३॥
सीसो गुरुणो भावं जमुवक्कमते सुभं सत्थमणो।।
सहितत्थं स पसत्यो इह भावोवक्कमोधिकतो॥९२४॥
सीसो गाहा । इह यच्छिष्यः श्रुतादिहेतोराचार्याभिप्रायमुन्नयति, स प्रशस्तः | अनु० सू० ६९ ॥९२४॥ १ वृक्ष -इति प्रनो । २ अस्चिता इति प्रतौ । ३ णमैषा- इति प्रतौ । ४ गयवहेको । ५ णावाए को हे। ६ पाया जे । "रो तु जे। ८ रिक्जा' को है। ९ ककमा जे । १० तस्सा सुभस्स को हे त। ११ रथश इति प्रती। १२ सुयं हे। १३ मो गहिओ त ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
