________________
१७२
विशेषावश्यकभाष्ये [६०-द्वि] लोइयलोगुत्तेरिओ किं सुतमत्थोऽधवोभयं होज्ज । अप्पयतोऽणंतरतो परंपरं वागमो कस्स ॥९१४॥ किं दिद्विवादियं कालियं व किं वा सुतत्थपरिमाणं । ससमयपरसमयोभयसिद्धताणं व को बच्चो ॥९१५॥ को व समएगदेसो समुदायत्याधिगार इध णियतो।
अज्झयणोक्कमणं कातव्वमिहेवमादीहिं ॥९१६॥
गुरु० गाहा [५] | उपक्रमसंक्षेपाधिकारोपैदर्शनार्थमुच्यते । गुरोरभिप्रायोपक्रमणम् , का वाऽध्ययनपरिपाटी, कया च परिपाट्या कतिथमिदमध्ययनम्, औदयिकादीनां कस्मिन् वा भावे वर्तते, किं चेदं द्रव्यं गुण-क्रियाविशेषः, गुणत्वेऽपि च वक्ष्यमाणे किम् ? । जीवगुणोऽजीवगुण इति ? जीवगुणत्वेऽपि च ज्ञानादीनां कतमत् ! ज्ञानत्वेऽपि च किं प्रत्यक्षमनुमानमौपम्यमागमो वेति ? आगमत्वे च किं लौकिको लोकोत्तरः ! सूत्रमर्थोऽथवोभयागमः ? लोकोत्तरत्वेऽपि च किमात्मागमोऽनन्तरागमः परम्परागम इति ? किमिदमध्ययनं दृष्टिवादिकम् , अथ [कालिकम् ?] कालिकत्वेऽपि च किमस्य सूत्रार्थपरिमाणम् ? स्वसमयादीनां चेह को वाच्यः ? स्वसमयत्वेऽपि च कः समुदायार्थोऽधिक्रियत इत्यादिभिरुपक्रमणीयमध्ययनमित्युपक्रमविषयसंक्षेपार्थः ॥९१२-९१६॥
णामाती छब्भेतो उवक्कमो दबतो सचित्ताती। तिवियो 'दुविधो य पुणो परिकम्मे वत्थुणासे य ॥९१७॥
णामाती गाहा । इहोपक्रमः पड्विधो नामादिः [अनु०सू०६०] । सर्वनिक्षेपेषु शास्त्रे सप्रभेदा नामादयो मङ्गलवदभिधेयाः । विशेषं वक्ष्यामः । द्रव्योपक्रमस्त्रिविधः सच्चितादिः [अनु०सू०६०] । एकैको द्विविधः परिकर्मणि वस्तुनाशे चेति [अनु० सू०६१] ॥९१७॥
परिकम्म किरियाए वत्थूणं गुणविसेसपरिणामो ।
"तदभावे य विणासो दवादीणं जधाजोगं ॥९१८॥
परि० गाहा । तत्र परिकर्म वस्तुनो गुणविशेषपरिणामः क्रियया । तद्यथा पुंसो घृतरसायनायुपयोगाद्वर्णवय[:] स्थापनादिक्रिया कर्णस्कन्धवर्द्धनादयश्च क्रियन्ते । केचिच्छास्त्रशिल्पकलादिसम्पादनमपि द्रव्योपक्रमक्रियामाचक्षते । तच्च विज्ञानविशेषोपादानाद्भावोपक्रमो युक्तः । आत्मव्यसंस्कारविवक्षातो वा द्रव्योपक्रमोऽपि स्याच्छरीरवर्णादिसंस्कारवत् । तदभावक्रिया विनाश[:] द्रव्योपक्रमः, वस्तूच्छेद एव वा । तथा तस्यैव १ "रिय जे । २ अप्पणो णं को। अप्पयो अणं हे । ३ वागतो जे । ४ °णाव जे। ५°काराप -इति प्रतौ। ६ तिवियो य पुणो दुविहो परि' को हेत। ५ तदभावोजे। ८ जुग्गं त । ९ क्रियाः त-इति प्रतौ ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org