Page Text
________________
विशेषावश्यक भाष्ये
किम० गाहा । आह् किं पुनः सर्वाकाशप्रदेशानामनन्तगुणतेति : उच्यतेयस्मादेकैक [ए]वाकाशप्रदेशेऽनन्ता' असुलघवः पर्यायाः सर्वज्ञोक्ता इति ||४८९ ॥ तत्थाऽविसेसितं णाणमक्खरं इध सुतक्खरं पगतं । तं कि केवलपज्जायमाणतुलं हवेज्जा हि || ४९० ॥ तत्थाऽवि० गाहा । आह - "सच्चागासपएसग्गं अनंतगुणियं पज्जवग्गं अक्खरं गिफ्फज्जइ" [नन्दी सू० ७६ ] इत्यत्राविशेषितमेचाक्षरमुक्तमविशेषाभिधानाच्च तत् केवलं गम्यते । इह तु श्रुताधिकारादकारादिप्रकृतमतस्तत्कथं केवलपर्याय परिमाणतुल्यं भवेत् ? उच्यते ननु तत्राप्यपर्यवसितश्रुताधिकारादकारायेव गम्यते । अथ मतिः- “सव्वजीवाणं पियणं अक्खरस्स अणतो भाओ णिच्चुग्धाडिओ" [ नन्दी सू० ७७ ] ति सर्वजीवग्रहणान् तच्छ्रुतं यतः समस्तद्वादशाङ्गविदां तत्समस्तमिति । यथैवं केवलस्यापि न सर्वजीवानामवानन्तभागोऽवतिष्टते सर्वज्ञसद्भावात् । अतो न तत् केवलारमपि [इति] कस्यासावनन्तभागोऽस्तु अथाऽविशेषेण सर्वजीवग्रहणे सत्यपि यकरणात् अपिशब्दादा केवलिनो विहायान्येषामनन्तभागो गम्यते । अत एव किं न श्रुतात्मकमक्षरमङ्गीकृत्य समस्त [हा] दशाङ्गविरोऽपि विहायान्येषामनन्तभागो गम्यते ? तस्मात् स्वपरपर्यायभेदादुभयमप्यविरुद्धमिति वदयामः || ४९० || तथाप्यस्तु तावत्तत्राविशिष्टमक्षरं केवलम् इह च श्रुताक्षरमकारादि । तथापि हि -- सयपज्जएहि तं केवलेण तुल्लं ण होज्ज ण परेहिं ।
[३३ - द्वि ] सपरप्पंज्जा एहि तु तं तुल्लं केवलेणेव ॥ ४९१ ॥ ० गाहा | स्वपययैस्तदकारादि केवलपर्यायतुल्यं न भवेत्, सर्व पर्याया नन्तभागत्वात्, केवलस्य च सर्वपर्याप्रमाणत्वात् । नापि परपर्यायैस्तेपामपि सर्वपर्यायानन्तभागोनत्वात् । स्वपरपर्यायैस्तु तत्केवलपर्यायतुल्यमेव, केवलवत् तस्यापि सर्वद्रव्यपर्यायमाणत्वात् ॥ ४९२ ॥ आह-ययेवं केवलस्यास्य च को विशेष: : उच्यते-अस्ति विशेषो यतः-
१०४
अविसेस केवलं पुण सयपज्जा एहि चैत्र तं 'तुल्लं । जं णेयं पति तं सव्वभाववावारविणिजुत्तं ॥ ४९२ ॥ अवि० गाहा । इह यदविशेषकेवलं सर्वोपलब्धिस्वभावमित्यर्थः तत्स्वपर्यायैव तत्तुल्यम् । तदित्यनेन तत्सूत्रेऽपदिष्टं सर्वाकाशप्रदेशाश्रमनन्तगुणितमक्षरपर्यायपरि माणं तदभिसम्बध्यते सर्व पर्यायपरिमाणमित्यर्थः । कुतः सर्वभावत्र्यापारविनियोगित्वात् केवस्य । ज्ञेयं प्रत्येतदेवम् ॥ ४९२ ॥ अन्यथा हि
न्तान् - इति प्रतो । २ सर्वत्र इति प्रतो । ३ रेपज्जा को है । ४ हिउ है । ५. केवलसर्वमेवायप्रम -इति प्रतौ । ६ तत्त" को है । ७ भाव को है ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 002657 |
| Book Title | Visesavasyakabhasya Part 1 |
| Original Sutra Author | Jinbhadrasuri |
| Author | Dalsukh Malvania |
| Publisher | L D Indology Ahmedabad |
| Publication Year | 1993 |
| Total Pages | 306 |
| Language | Prakrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_aavashyak |
| File Size | 14 MB |