________________
इतिहास और परम्परा] त्रिपिटकों में निगण्ठ व निगण्ठ नातपुत्त : मूल पालि
५१३ पत्तं लेखापेय्यं । लेखं च मे परिभोगं भविस्सति, पत्तौं च दानं दस्सामी" ति । अथ खो राज. गहको सेट्टि ताय चन्दनगण्ठिया पत्त लिखापेत्वा सिक्काय उड्डित्वा वेलग्गे आलगत्वा वेलुपरम्पराय बन्धित्वा एवमाह-“यो समणो वा ब्राह्मणो वा अरहा चेव इद्धिमा च दिन्न व पत्त ओहरतू" ति । अथ खो पूरणो कस्सपो येन राजगहको सेट्ठि तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा राजगहकं से ठिठ एतदवोच-"अहं हि, गहपति, अरहा चेव इद्धिमा च, देहि मे पत्तं" ति । “सचे, भन्ते, आयस्मा अरहा चेव इद्धिमा च दिन्न व पत्तं ओहरतू" ति। अथ खो मक्खलि गोसालो.. अजितो केसकम्बलो.. पकुधो कच्चायनो.. सञ्जयो वेलट्ठपुत्तो. निगण्ठो नातपुत्तो येन राजगहको सेट्ठि तेनुपसङ्कमि, उपसङ्कमित्वा राजगहक सेट्ठि एतदवोच-"अहं हि, गहपति, अरहा चेव इद्धिमा च, देहि मे पत्तं" ति। "सचे, भन्ते, आयस्मा अरहा चेव इद्धिमा च, दिन्न व पत्तं ओहरतू' ति।
तेन खो पन समयेन आयस्मा च महामोग्गल्लानी आयस्मा च पिण्डोलमारद्वाजो पुब्बण्हसमयं निवासेत्वा पत्तचीवरमादाय राजगृहं पिण्डाय पविसिसु । अथ खो आयस्मा पिण्डोलभारद्वाजो आयस्मन्तं महामोग्गल्लानं एतदवोच- "आयस्मा खो महामोग्गल्लानो अरहा चेव इद्धिमा च । गच्छावुसो, मोगल्लान, एतं पत्तं ओहर । तुम्हेसो पत्तो" ति ।
यस्मा पि खो पिण्डोलभारद्वाजो अरहा चेव इद्धिमा च । गच्छावुसो, भारद्वाज, एतं पत्तं ओहर । तुय्हेसो पत्तो" ति । अथ खो आयस्मा पिण्डोलभारद्वाजो वेहासं अब्भूग्गन्त्वा तं पत्तं गहेत्वा तिक्खत्तं राजगहं अनुपरियायि ।
तेन खो पन समयेन राजगहको सेट्ठि सपुत्तदारी सके निवेसने ठितो होति पञ्जलिको नमस्समानो-इघेव, भन्ते, अय्यो भारद्वाजो अम्हाकं निवेसने पतिट्ठातू ति। अथ खो आयस्मा पिण्डोलभारद्वाजो राजगहकस्स सेस्सि निवेसने पतिट्टासि । अथ खो राजगहको सेठ्ठि आयस्मतो पिण्डोलभारद्वाजस्स हत्थतो पत्तं गहेत्वा महग्घस्स खादनीयस्स पूरेत्वा आयस्मतो पिण्डोलभारद्वाजस्स अदासि । अथ खो आयस्मा पिण्डोलभारद्वाजो तं पत्तं गहेत्वा आरामं अगमासि । अस्सोसुं खो मनुस्सा--अय्येन किर पिण्डोलभारद्वाजेन राजगहकस्स सेट्ठिस्स पत्तो ओहारितो ति । ते च मनुस्सा उच्चासद्दा महासद्दा आयस्मन्तं पिण्डोलभारद्वाज पिट्ठितो पिट्ठितो अनुबन्धिसु ।
अस्सेसि खो भगवा उच्चासदं, महासइं; सुत्वान आयस्मन्तं आनन्दं आमन्तेसि-"कि नु खो सो, आनन्द, उच्चासदो महासद्यो" ति ? "आयस्मता, भन्ते, पिण्डोलभारद्वालेन राजुगहकस्स सेट्ठिस्स पत्तो ओहारितो । अस्सोसँ खो, भन्ते, मनुस्सा-अय्येन किर पिण्डोलभारद्वाजेन राजगहमस्स सेट्ठिस्स पत्तो ओहारितो ति। ते च, भन्ते, मनुस्सा उच्चासद्दा महासहा आयस्मन्तं पिण्डोलभारद्वाज पिट्ठितो पिट्टितो अनुबन्धा। सो एसो, भन्ते, भगवा उच्चासदो महासदो" ति । अथ खो भगवा एतस्मि निदाने एतस्मि पकरणे भिक्खुसङ्घ सन्निपातापेत्वा आयस्मन्तं पिण्डोलमारद्वाजं पटिपुच्छि-"सच्चं किर तया, भारद्वाज, राजगहकस्स सेविस पत्तो ओहारितो" ति ? “सच्चं भगवा" ति । विगरहि बुद्धो भगवा"अननुच्छविकं, भारद्वाज, अननुलोमिकं अप्पतिरूपं अस्सामणकं अकप्पियं अकरणीयं । कथं हि नाम त्वं, भारद्वाज, छवस्स दारुपतस्स कारणा गिहीनं उत्तरिमनुस्सधम्म इद्धिपाटिहारियं दस्सेस्ससि । सेय्यथापि, भारद्वाज, मातुगामो छवस्स मासकरूपस्स कारणा कोपिनं दस्सेति, एवमेव खो तया, भारद्वाज, छवस्स दारुपत्तस्स कारणा गिहीनं उत्तरिमनुस्सधम्म इद्धि
___Jain Education International 2010_05
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org