________________
भगवतीचूर्णिः कस्यचित्तु कश्चिदवयव इति । एतेसिं सरूवं उवरिपदेससन्निवेसे भेदेण निरूवेस्सामि । उद्देसमेत्तमित्थं तु । परिमंडलसंस्थानानि द्रव्यतः अनंतानि । संख्यातद्रव्यतो नाम एकं परिमंडलं द्वे (त्री)णि यावदनन्तानि सकलसंस्थानः परिमंडलराशिरणन्तातो गोराशिवदेव शेषं संस्थानान्यपि । अल्पबहुत्वं, द्रव्यार्थतः सकलसंस्थानपरिमंडलराशिः प्रदेशार्थतः एकैकस्मिन् संस्थाने कियंति पुद्गलद्रव्यावयवपरमाणूरूपाणि संहतानि । उवरिणि रु० ते. हा० मो० एतेसिं दव्वावगाहेण तत्थ वीसयदेसो जहण्णा परिमंडलो मज्झ पसुसिरो तेण थोवा परिमंडला । वट्टो जहण्णो पंच पदेसो तेण असंखेज्जा वट्टा । चउरंसो चतुप्पदेसा जहण्णो तेण असंखेजा तंसो । जहण्णो तिपदेसो तेणासंखेजा, आयताण जहण्णो दुपदेसो तेण असंखेजा। जे जे असंखेजा जे जे थोवपदेसखेत्तावगाहिणो ते ते बहुतरा अणितत्थं संठाणं, एतेसिं चेव संजोगेणं, दोण्ह वा, तिण्हि वा संजोगेणं, एवं बि, ततित, चतुष्क, पंचग, संजोगेहिं णिजुजति । ते य सव्वेसिं सगासातो असंखेजगुणा दव्वट्ठता मगिता । अहुणा अणितत्थं संठाणा दव्वट्ठयाए रासी कजंति । तेसिं परिमाणमग्गणा । तत्थाणितत्थेहितो संठाणेहिंतो दव्वट्ठया ते परिमंडलाणं संठाणाणं । जे पदेसा ते असंखेजा । एवं वट्टसंठाणपदेसरासी असंखेज्जो चउरंस तंस आयत्ताणि । तत्थ य देसवट्टी कायव्वा । एवं दव्वठ्ठपदेसठ्ठता गता । पुच्छा-ओहभणितविसेसठ्ठाणत्था रयणप्पभादिसु कप्पेसु य एक्केक्क जातिरासी अणंतो। तहा पोग्गलपरिणामातो । जत्थ णं भंते ! पु(च्छा) । परिमंडलं दव्वरासि कातुं तत्थ जे जे तुल्लपदेसा तुल्लखेत्तावगाहिणा तुल्लदव्वट्ठा तुल्लवण्णादिपजवा तेवत्ती कातूण एगेगं जातीए एगट्ठाण परिकत्ता ते जवमझं खेत्तं णिप्फातिज्जति । एगो दो, ति, चतु, पंच, छ, सत्त, अट्ठ, णव पुणो, सत्त, छ, पंच, चतु, ति.. एगो । एवं परिमंडलरासिणिप्फण्णं । वेयिं अण्णेहिं वि पोग्गलेहिं णिप्फाइजइति । तदा खेत्तोवलक्खाणमेते पोग्गला उवखीणसत्तिणो, एवं से खेत्ते जवमज्झे परिमंडलाणं संठाणाणं, जत्थ एगो संठाणे तत्थ तेच्चेव कत्तिया होज्जा ? भण्णिति, अणंता । तहा दव्वपरिमाणातो तम्मि चेव एगपरिमंडलावगाहे सेस य संठाणा वि अणंता एव, एगेगं जवमझं कातुं तहेव मग्गणा णिद्देसो य । एते उहियालोगो अणिद्दिट्ठठाणा अहुणा ठाणेहिं एतेसिं चेव मग्गणा रयणादिसु णिद्देसो य कंठो ।
उवग्घातो तस्सरूवणिरूवणत्थो वट्टेति । पुच्छा । वृत्तं समन्ततो तुल्लं गोलग इव । दुविहं घण पतरेति । तत्थ पतरं एग सरगं । तं पि दुविहं । उयं विसमं । जुगं समं । तत्थो य पदेसि एयं च पदेसे मज्झे एगं । चतुसु दिसिसु चत्तारि । एवं खेत्तमवि एहिं अक्तं । एवं चेव घणं जया उवरि एगो हेट्ठा य तया सत्त पदेसं सव्वतो भमेणं । एगपदेसं वट्टितं जातं । एतेसु पोग्गला कयादि पंच । असंखा अणंता
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org