________________
विश्वेश्वरोऽपि जनपालक ! दुर्गतस्त्वं, किंवाऽक्षर-प्रकतिरप्यलिपिस्त्वमीश !
अज्ञानवत्यपि सदैव कथंचिदेव,
ज्ञानं त्वयि स्फुरति विश्वविकासहेतुः।।३०।। हे जनपालक ! आप तीन लोक के स्वामी होकर भी दुर्गत अर्थात् दुर्जेय हैं। आप अक्षर (कभी क्षय नहीं होने वाला तथा अक्षर-वर्ण) स्वभाव वाले होकर भी लिखे नहीं जा सकते हैं। हे स्वामिन् ! आप अज्ञानवत्-अज्ञ प्राणियों के रक्षक हो तो भी आपमें वह ज्ञान सदा स्फुरायमान रहता है जो तीन लोक के सब पदार्थों की सर्वकालीन सम्पूर्ण पर्यायों को युगपत् जानता है।
विशेषार्थ-विरोधालंकार है-(दुर्गत) दुर्जेय अथवा कठिनाई से जाने जा सकने वाले आप (अक्षर-प्रकृतिः अपि अलिपिः) अक्षर स्वभाव है तो भी लिखने में नहीं आ सकते अथवा अविनाशी स्वरूप वाले अलिपिः निराकार परमात्मा होने के कारण लिखे नहीं जा सकते हैं (अज्ञान् अवति) अज्ञजनों की रक्षा करने वाले, अतः आप सर्वज्ञ हो।
હે જનપાલક ! આપ ત્રણ લોકના સ્વામી થઈને પણ દુર્ગત અર્થાત્ દુર્રેય છો અથવા અક્ષર ક્યારેય ક્ષય ન થનાર તથા અક્ષર-વણ) સ્વભાવ હોવા છતાં આપ લખી શકાતા નથી. હે સ્વામિ ! આપ અજ્ઞજનોના રક્ષકછો તો પણ આપનામાં તે જ્ઞાન સદા ફુરાયમાન રહે છે જે ત્રણે લોકના સર્વ પદાર્થોના સર્વકાલીન સંપૂર્ણ પર્યાયોને યુગપત્ જાણે છે.
विशेषार्थ-विरोधासंडार छ- (d) निधन अथवा 88थी मोजणी शाय छे. આપ (અક્ષર-પ્રવૃત્તિ: અપિ અલિપિ:) અક્ષર સ્વભાવ છો, છતાં લખવામાં નથી આવી શકતાં અથવા અવિનાશી સ્વરૂપ વાળા અલિપિ : નિરાકાર પરમાત્મા હોવાથી લખી શકાતા નથી (महान् मति) मनोनी रक्षा २नारा, मत: माप सर्वछो.
O Janapalak (support of masses) ! Though you are the Lord of the three worlds, you are still without any possessions. Also, though you are akshar (indestructible; also letter of the alphabet), you are still alipi (formless; also cannot be written). In a way you are devoid of knowledge (as it is outwardly dormant) but the knowledge of all substances and all their modes is ever present and inwardly pulsating within you.
चित्र-परिचय
सामने के चित्र में ही चित्र परिचय दिया गया है।
___Jain Education International 2010_03
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org