________________
पञ्चम उद्देशः ।
साहुपदोसो संसारवडणो साहिकरणस्स || ५७४१ ॥ अतिभणित अभणिते वा, तावो भेदो य जीव चरणे वा । रूवसरिसं ण सीलं, जिम्हं व मणे अयसों एवं ॥ ५७४२ ॥ अकुड तालिए वा, पक्खापक्खि कलहम्मि गणभेदो । एतर सूयहिँ व, रायादी सिद्धे गहणादी || ५७४३ ॥ वत्तकलहो उ ण पढति, अवच्छलत्ते य दंसणे हाणी । जह कोहादिविवड्डी, तह हाणी होइ चरणे वि ॥ ५७४४ ॥ आगाढे अहिगरणे, उवसम अवकढणा य गुरुवयणं । उवसमह कुणह झायं, छडणया सागपत्तेहिं ॥ ५७४५ ॥ जं अज्जियं समीखल्लएहिं तव - नियम- वंभमइएहिं । तं दाइँ पच्छ नाहिसि, छड़ें तो सागपत्तेहिं ॥ ५७४६ ॥ जं अजियं चरितं, देसूणाए वि पुचकोडीए । तं पि कसाइयमेत्तो, णासे णरो मुहुत्तेणं ।। ५७४७ ।। आयरिओं एग न भणे, अह एग णिवारें मासियं लहुगं । राग-दोस विमुको, सीतघरसमो उ आयरिओ ।। ५७४८ ॥ वारेति एस एतं ममं न वारेति पक्खराएणं ।
भाष्यगाथाः ५७२७-५१ ]
वाहिरभावं गाढतरगं च मं पेक्खसी एकं ।। ५७४९ ॥ एताः सर्वा अपि गाथा यथा प्रथमोदेर्शके ( गाथा: २६९३ - ९७, २६८२, २६९८-९९, २७०४ - १, २७०१ -२, २७०६ - ११, २०१३ - १७ ) व्याख्यातास्तथैव द्रष्टव्याः ।। ५७२७-५७४९ ॥
एवमधिकरणं कृत्वा यः प्रज्ञापितोऽपि नोपशाम्यति स किं करोति ? इत्याह
१५१५
१ शके अधिकरणसूत्रे व्याख्यातास्तथैवात्रापि द्र° कां० ॥
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
5
10
15
खर- फरुस - निडुराई, अध सो भणिउं अभाणियव्वाई ।
निगमण कलुसहियए, सगणे अट्ठा परगणे वा ।। ५७५० ।।
अथासौ खर-परुष-निष्ठुराणि अभणितव्यानि वचनानि भणित्वा कलुषितहृदयः खगच्छाद् निर्गमनं करोति ततो निर्गतस्य तस्य स्वगणे परगणे च प्रत्येकमष्टौ स्पर्द्धकानि वक्ष्यमाणानि 25 भवन्ति ॥ ५७५० ॥ खर- परुष - निष्ठुरपदानि व्याख्याति -
उच्च सरोस भणियं, हिंसग - मम्मवयणं खरं तं तू ।
अकोस णिरुवचारिं, तमसन्भं णिडुरं होती ।। ५७५१ ॥
'उच्च' महता खरेण सरोषं यद् भणितं हिंसकं मर्मघट्टनवचनं वा तत् तु खरं मन्तव्यम् । जकारादिकं यद् आक्रोशवचनं यच्च 'निरुपचारि' विनयोपचाररहितं तत् परुषम् । यद्30 ‘असभ्यं' सभाया अयोग्यं 'कोलिकस्त्वम्' इत्यादिकं वचनं तद् निष्ठुरं भण्यते ५७५१ ॥ ईदृशानि भणित्वा गच्छाद् निर्गतस्याचार्यः प्रायश्चित्तविभागं दर्शयितुकाम इदमाह -
20
www.jainelibrary.org
