________________
चतुर्थ योगस्थानम्
463
मनस्कारेण । तत्र चित्तकायसमवधानसंज्ञा यया चित्तम्वा काये समवदधाति । कायम्वा चित्ते, येनास्य कायो लघुतरश्च भवति, मृदुतरश्च, कर्मण्यतरश्च, प्रभास्वरतरश्च [1] चित्तान्वयश्चित्त प्रतिबन्धश्चित्तं नि[8]श्रित्य वर्त्तते । तत्राधिमोक्षिकसंज्ञा यया संज्ञया भू(दू) रगमासन्ने [अ]धिमुच्यते, आसन्नं दूरे, अणु स्थूलं, स्थूलमणु, पृथिवी आपः, आपः पृथिवी
एवमेकैकेन महाभूतेना[s]न्यो[s]न्यं करणीयं । 13A-9|| विस्तरेण त//[1]थानिमितं चाधिमुच्यते, रूपनिर्मितं
वा, शब्दनिर्मितं वा[]
इत्याभिः पञ्चसंज्ञाभिः भावन (T)या परिनिष्पन्नाभिरनेकविधमृद्धिषयं प्रत्यनुभवत्येको भूत्वा बहुधात्मानमुपदर्शयति । यदुताधिमोक्षिकया नैर्माणिकया(क्या) संज्ञया' तत्र बहुधा पुनरात्मानमुपदर्शयन्चै(यंश्चै) की भवति । यदुत निर्माणान्तर्धायिकया
[2] [अ]धिमुक्तिसंज्ञया तिरःकुड्यं, तिर:प्राकारमसज्ज1. नैर्माणिकी संज्ञा, cp. D. N., I.178 : सो समाहिते चित्ते . . . 'मनोमयं
कायं अभिनिम्मानाय चित्तं अभिनीहरति अभिनिन्नामेति । सो इम्महा काया अझं कायं अभिनिम्मिनाति रूपि मनोमयं सब्बङ्गपञ्चङ्गि अहीनिन्द्रियं; see also Bodhi., p. 44.21, p. 45.10-17; cp. Y. B., I.25, p. 28 : आदिविद्वान् निर्माणचित्तमधिष्ठाय कारुण्याद् भगवान् परमर्षिरासुरये जिज्ञासमानाय तन्त्रं प्रोवाच ।; see, Y. S., IV.4; Y. B., IV.6; Tattavavaiśāradī, pp. 158-9; G. N. Kavirāja : Nirmāņakāya, Saraswati Bhawan Studies, vol. I, pp. 47-58.
