Shravak Bhoomi

SR No.: 002436
Original Sutra Author: N/A
Author: Karunesha Shukla
Publisher: Kashi Prasad Jayaswal Research Institute
Total Pages: 618
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 10 MB

Page 460

श्रावभूमी नैष्क्रम्यभूमिः
इति । श्रावकयाने, प्रत्येकबुद्धयाने, 'महायाने [1]
1. cp. SPS, p. 55 : तत्र केचित्सत्त्वा परघोषश्रवानुगमनमाकाङ्क्षमाणा आत्मपरिनिर्वाण हेतोश्चतुरार्य सत्यानुबोधाय तथागतशासनेऽभियुज्यन्ते । ते उच्यन्ते श्रावकयानमाकाङ्क्षमाणाः । अन्ये सत्त्वा अनाचार्यकं ज्ञानं दमशमथमाकाक्षमाणा आत्मपरिनिर्वाणहेतोर्हेतुप्रत्ययानुबोधाय तथागतशासनेऽभियुज्यन्ते, ते उच्यन्ते प्रत्येकबुद्ध्यानमाकाङ्क्षमाणाः ।' • अपरे पुनः सत्वाः सर्वज्ञज्ञानं बुद्धज्ञानं स्वयंभू ज्ञानमनाचार्यकं ज्ञानमाकाङ्क्षमाणा बहुजनहिताय बहुजनसुखाय ‘सर्वसत्त्वपरिनिर्वाणहेतोस्तथागतज्ञानबलवंशारद्यानुबोधाय शासनेऽभियुज्यन्ते । ते उच्यन्ते महायानमाकांक्षमाणा: 1; cp. also, p. 204 .: अत्र प्रज्ञापारमितायां सर्वाणि त्रीणि यानानि विस्तरेणोपदिष्टानि । तानि पुनरनिमित्तयोगेन अनुपलम्भयोगेन अनुत्पादयोगेन यावत्पुनः लोकव्यवहारेण अपरमार्थ योगेन । इति विस्तरः ।, (quoted from प्रज्ञापारमिता ); also, उक्तं च
तथागत
354
बुर्द्ध: प्रत्येकबुद्धैश्च श्रावकैश्च
निषेविता । मार्गस्त्वमेका मोक्षस्य नास्त्यन्य इति निश्चयः ॥ ;
see on श्रावकयानिक, प्रत्येकबुद्धयानिक and माहायानिक पुद्गल Asm., p. 87; cp. also pp. 93-4 (अभिसमय); on the relation and development of the three yānas, see, R. Kimura, A Historical Study of the Terms Mahāyāna and Hinayana and the origin of Mahayana Buddhism, JDL, XII(1925); Dutt, AMB, p. 80 sq. ; Śānti Bhikşu, Mahāyāna, Chapter I; Mm. Dr G. N. Kaviraja, BDD, Introd., pp. 14-6; Maitreyanātha and Asanga give the following distinctions of Mahāyāna from Hinayana (or śrāvakayāna) :
आशयस्योपदेशस्य
प्रयोगस्य विरोधतः ।
उपस्तम्भस्य कालस्य यद्धीनं हीनमेव तत् । MSA, I. 10; श्रावकयाने हि आत्मपरिनिर्वाणायै वाशयस्तदर्थमेवोपदेशस्तदर्थमेव प्रयोगः परीत्तश्च पुण्यज्ञानसम्भारसंगृहीत उपस्तम्भः कालेन चाल्पेन तदर्थप्राप्तिर्यावत्रिभिरपि जन्मभिः । महायाने तु सर्वं विपर्ययेण । MSAB, p. 4; cp. also, प्रतिपत्तेर्द्वयोस्तथा ।
आलम्बनमहत्वञ्च ज्ञानस्य वीर्यारम्भस्य उपाये कौशलस्य च ॥
(contd. on p. 355)