Kadambari Part 02

SR No.: 002412
Original Sutra Author: N/A
Author: Hitvardhanvijay
Publisher: Kusum Amrut Trust
Publication Year: 2005
Total Pages: 246
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 12 MB

Page 146

महाश्वेतादर्शनं मातापित्रोः पुरः प्रतिपन्नश्रृङ्गारवेषाभरणा, रणनपुरयुगेन मुखरमेखलादाम्नारम्योज्ज्वलाकल्पेन कल्पितानङ्गबलविभ्रान्तिना गृहीतसुरभिमाल्यानुलेपनपटवासाद्युपकरणेन नातिबहुना परिजनेनानुगम्यमाना, पुरः केयूरकेणोपदिश्यमानमार्गा, पत्रलेखाहस्तावलम्बिनी, मदलेखया सह कृतालापा - ‘मदलेखे, पत्रलेखा कथयति प्रत्यहमहं पुनस्तस्यैकान्तनिष्ठुरहृदयस्य शठमतेर्निर्पणमनसो निःस्पृहागमनमेव न श्रद्दधे । किं न स्मरसि तत्तस्य मदवस्थामश्रद्दधानस्य हिमगृहके मंद्धितविमर्शाय दुर्विदग्धबुद्धेर्वक्रभाषितम्, यत्र सस्मितमालोकितया त्वयैवास्मै सुतरामेवासंशयकारि प्रत्युत्तरं दत्तम् । तदसौ मरणेऽपि मे न श्रद्दधात्येवेमामव -
***********
तथा महोदधेः समुद्रस्य वेलेवाम्भसो वृद्धिरिव । सह मकरध्वजेन कामेन वर्तत इति समकरध्वजा । मातापित्रोः पुरो महाश्वेतादर्शनं व्याजीकृत्य मिषीकृत्य प्रतिपत्रेऽङ्गीकृते श्रृङ्गारवेषाभरणे उज्ज्वलनेपथ्यभूषणे यया सा तथा । रणशब्दं कुर्वन्यन्नपुरयुगं पादकटकयुग्मं तेन मुखरं वाचालं यन्मेखलादाम काञ्चीदाम तेन रम्यं मनोहरमुज्ज्वलं निर्मलं यदाकल्पं वेषस्तेन । 'आकल्पवेषौ नेपथ्यं प्रतिकर्म प्रसाधनम्' इत्यमरः । कल्पिता .घटितानङ्गबलस्य कामसैन्यस्य विभ्रान्तिर्धमो येन स तथा तेन । गृहीतान्यात्तानि सुरभिमाल्यानि सुगन्धसजोऽनुलेपनं विलेपनम्, पटवासः पिष्टातः, एते आदौ येषामेवंविधान्युपकरणानि येन स तथा तेन । नातिबहुना नातिभूयसा परिजनेन परिच्छदेनानुगम्यमानानुयायमाना । पुरोऽग्रे केयूरकेणोपदिश्यमानः प्रदर्यमानो मार्गः पन्था यस्याः सा । पत्रलेखानाम्नी ताम्बूलकरण्डकवाहिनी तस्या हस्तं करमवलम्बतीत्येवंशीला मदलेखया सह कृतो विहित आलापो यया सा । तदेवाह - हे मदलेखे इति । हे मदलेखे, पत्रलेखा प्रत्यहं कथयति ब्रवीति । अहं पुनस्तस्य चन्द्रापीडस्यैकान्तेन निष्ठुरं हृदयं यस्य शठा निकृता मतिः बुद्धिर्यस्य स तस्य निघृणं निर्दयं मानो यस्य स तथा तस्य निःस्पृहागमनमेव केवलमदर्थागमनमेव न श्रद्दधे न मन्ये । त्वं तत्किं न स्मरसि न स्मृतिगोचरीकरोषि । तस्य चन्द्रापीडस्य मदवस्था मदीयदशामश्रद्दधानस्यास्थामकुर्वाणस्य हिमगृहके मद्धितैविमर्शाय दुर्विदग्धबुद्धेरचतुरमतेर्वक्रभाषितं वक्रोक्तिजल्पितं विमर्शय विचारय यत्र सस्मितं सहास्यं यथा स्यात्तथालोकितया निरीक्षितया त्वयैवास्मै चन्द्रापीडाय सुतरामेवात्यन्तमेवासंशयकारि अनारेकाकृत्प्रत्युत्तरं प्रतिवचो दत्तम् । तदसौ -
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
टिप्प० - 1 समुद्रवेला मकररूपेण ध्वजेन सहिता, कादम्बरी तु सकामा । 2 इमानि सर्वाणि 'परिजनेन इत्यस्य विशेषणानि । अत एव 'रणत् नूपुरयुगं यस्य' इत्यादिर्बव्रीहिः सर्वत्रोचितः । 3 'निस्पहस्यागमनमेव इति पाठः । 4 'मद्विमर्शाय' इति पाठः । मम गवेषणाय 'अहं तदनरागिणी आ मद्विषयकनिश्चयाय दुर्विदग्धबुद्धेः शठमतेः (प्रयोजितकूटमतेरिति भावः) । 5 वक्रभाषितं तत्किं न स्मरसि ? इति संबन्धः । 'विमर्शय' इति तु निर्मूलः शब्दयोगः । 6 असंशयकूदुत्तरदानं शोभते किमु विदग्धगोष्ठ्याम् ? 'संशयकारि' इत्येव पाठः । तत्र कविशिरोमणिना बाणेन मदलेखाया व्यर्थतया संशयात्मकमेवोत्तरमुपनिबद्धम् - 'कुमारभावोपेतायाः किमिवास्या यन्त्र संतापाय' इत्यादि ।
पाटा० - १ कादम्बरीदर्शनम्. २ नपुरेण; नपुरयुगा. ३ दामा. ४ वाससा. ५ विभ्रमेण. ६ अपदिश्यमान. ७ अन्यत्. ८ निघृणस्यागमनम्; निस्त्रिंशस्यागमनम्; नृशंसस्यागमनम्. ९ मद्विमर्शाय. १० संशयकारि. ११ एवेमावस्थाम; एवमवस्थाम्.
कादम्बर्यास्तत्रागमनम्
उत्तरभागः।
1619