________________
શશીશીલા " (૩૬) યજુકારનો મત અલગ છે. તે કહે છે કે સાધ્યતાવચ્છેદક સંબંધાવચ્છિન્નત્વ દલ પ્રતિયોગિતામાં જો વિશેષણ તરીકે આપવામાં ન આવે તો વામાવ: વતિમાન વામાવર્તીત આ સ્થળમાં અવ્યાપ્તિ લાગી જાય.
સહેતુ નિરુપણ - વચમાવત્વ રુપ હેતુ વર્ચભાવ સ્વરુપ જે પક્ષ છે તેમાં રહ્યો છે. અને તે જ પક્ષમાં વહ્નિત્નાવચ્છિન વહ્નિ પણ પ્રતિયોગિતા સંબંધથી રહી છે. આમ પક્ષમાં હેતુ અને સાધ્ય બને રહી ગયાં. પ્રસ્તુતમાં સાધ્યતાવરચ્છેદકસંબંધ - વહિવાવચ્છિને પ્રતિયોગિતા સંબંધ અને હેતુસાવચ્છેદક સંબંધ સ્વરુપ સંબંધ છે.
સાધ્ય-વર્તિ, સાધ્યભાવ-માનસીયવાહ્નવાવચ્છિન્ન પ્રતિયોગિતા સંબંધથી વચભાવ કેમકે તમે પ્રતિયોગિતામાં સાધ્યતાવચ્છેદક સંબંધને વિશેષણ તરીકે તો મૂકયો નથી આથી સાધ્યાભાવ અમે ગમે તે સંબંધથી લઈ શકીશું.
આમ સાધ્યાભાવાધિકરણ - વચભાવ, તનરૂપિત વૃત્તિતા-
વર્ચભાવત્વમાં, વૃત્તિવાભાવ ન જતાં લક્ષણ સમન્વય નહીં થાય. અાથી અાપ્તિ આવશે.
આવતી આ અવ્યાપ્તિને દૂર કરવા માટે સાધ્યતાવચ્છેદક સંબંધાવચ્છિન્ન દલનો નિવેશ કરશું. નિરુકુત દલનો નિવેશ કરતાં તમે જે માનસીયવલિંવાવચ્છિન્ન પ્રતિયોગિતા સંબંધથી જે વહુચભાવ લેતાં હતાં તે હવે નહીં લઈ શકો. કેમકે અહીં સાધ્યતાવરચ્છેદક સંબંધ - વાતવાવચ્છિન્ન પ્રતિયોગિતા સંબંધ છે. આથી સાધ્યાભાવ તરીકે તમે વહ્નિવાવચ્છિન્ન પ્રતિયોગિતા સંબંધથી વક્યભાવ જ લઈ શકશો. આ વર્ચમાવાધિકરણ-ઘટ પટાદિ, તનિરુપિત વૃત્તિતા - ઘટવાદિમાં, વૃત્તિત્વાભાવ વર્ચ
(૧૦)
