________________
प्रथमः सर्गः। यस्याः, कलासु, कौशल्यम्, शोरध्वनि नेत्रयोः पथि, पविषाय कृत्वा विलोक्येत्ययः, स्वर्गाङ्गनाः अप्सरसः, स्फुटमिति क्रियाविशेषणम्, अन्यतः समुत्पन्ना लज्जा अपत्रपाच्यते, तेन कोडिमदेवीसम्बन्धिकलाकलापादपत्रपिता हीणास्सत्य इवामेष्यते-कलानामतिशयं तदभ्यधिकं कलाऽभ्यासम्, अध्येतुमिच्छवः पठितुकामाः, खल्विति वितर्के, लेखशालां शब्दच्छलाल्लेखशाला पाठशाला देवलोकं च, अद्यापि नो जहति न त्यजन्तीति ॥६५॥ यस्या मुखांहिरुचिरत्वविधानचेता
धाता ध्रुवं शशिसरोजरमा समादात् । अश्रीकतापदमभूत्प्रथमः सलक्ष्म
रन्ध्रो व्यधाद् यदितरच्च वने निवासम् ॥६६॥ __यस्याः श्रष्ठिन्याः, मुखाइयोर्वदनचरणयोः, रुचिरत्वविपाने रम्यत्वापादने, चेतो मनो, यस्य सः; मुखाहिरुचिरत्वविधानचेताः, पाता बेघाः, ध्रुवं निश्चितं, शशिसरोजरमां चन्द्रपचपचां, समादादादत्ते स्म । पश्चिमार्दैन तदेव व्यनक्तियदिति । यदेतोः, प्रथमः चन्द्रः, अश्रीकताया अमनोजतायाः, पदमास्पदमभूत् बभूव । कि० सह लक्ष्मलक्षणेन रन्ध्रेण च्छिद्रेण, वर्तते यः सः च पुनरितरत् पर्व, वने जले, शब्दच्छलाद वनेsरन्ये, निवास, व्यषात् कुरुते स्मेति तात्पर्यायः॥ ६६ ॥ रम्भा सुरौकसि रता कमला च लोला
गौरी शिवा त्रिपथगा पुनरुग्रनेत्रा ।
